Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 31 тамыздағы № 208 Қаулысы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 15 қарашада № 14419 болып тіркелді

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 52-3) тармақшасына, «Төлемдер және төлем жүйелері туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабы 1-тармағының 8) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Кіріспе жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 жылғы № 84 Қаулысына сәйкес (28.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.10.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) бекітілсін.

2. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес тізбе бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының кейбір қаулыларының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының кейбір қаулыларының құрылымдық элементтерінің күші жойылды деп танылсын.

3. Төлем жүйелері департаменті (Ашықбеков Е.Т.) Қазақстан Республикасының  заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына:

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға;

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізіліміне, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізуге жіберуді;

3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Ғ.О. Пірматовқа жүктелсін.

6. Осы қаулы:

1) Қағидалардың 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 55-тармағын, 128, 137, 138, 139-тармақтарын;

2) Қағидалардың жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары бөлігіндегі 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 15-тармағының жетінші бөлігін, 16, 35, 36, 38, 40, 42, 60-тармақтарын және 80-тармағының 4) тармақшасын;

3) Қағидалардың 2017 жылғы 1 маусымнан бастап қолданысқа енгізілетін 72-тармағының екінші бөлігін, 79-тармағының екінші бөлігін қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

7. Қағидалардың 72-тармағының бірінші бөлігі және 79-тармағының бірінші бөлігі 2017 жылғы 1 маусымға дейін қолданылады.  

Ұлттық Банк Төрағасы Д. Ақышев

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Әділет министрі  
__________ Б. Имашев
2016 жылғы «___»  _______

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму министрі
___________ Т. Дүйсенова
2016 жылғы «___»  _______

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Қаржы министрі  
__________ Б. Сұлтанов
2016 жылғы «___»  _______

1. Осы Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Салық кодексі) 19, 24-баптарына, «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 52-3) тармақшасына, «Төлемдер және төлем жүйелері туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Төлемдер және төлем жүйелері туралы заң) 4-бабы 1-тармағынын 8) тармақшасына сәйкес әзірленді және банктердің (оның ішінде делдал банктердің), Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің филиалдары мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі – банктер) Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртібін, төлем құжаттарын ресімдеу нысандары мен тәртібін айқындайды, сондай-ақ банктердің, банктердің төлем агенттері мен қосалқы төлем агенттерінің және төлем ұйымдарының төлем қызметтерін көрсеткенін растайтын құжаттың мазмұнына қойылатын талаптарды белгілейді.

1-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банк Басқармасының 27.08.2018 жылғы № 182 Қаулысына сәйкес (22.12.2017 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 03.12.2018 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ өзгертілді ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.11.2020 жылғы № 139 Қаулысымен (28.11.2019 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 16.12.2020 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.11.2021 жылғы № 99 Қаулысына сәйкес (30.11.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 11.12.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 жылғы № 84 Қаулысына сәйкес (28.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.10.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

Осы Қағидалар «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңында (бұдан әрі – КЖТҚҚ туралы заң) белгіленген талаптар ескеріле отырып, Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде бастама жасалған, шарттарда және банктік тәжірибеде қолданылатын іскерлік айналым дәстүрлерінде реттелетін халықаралық қолма-қол ақшасыз төлемдер мен ақша аударымдарына байланысты қатынастарға қолданылмайды.

Қағидалардың қолданысы төлем карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылатын төлемдерге және (немесе) ақша аударымдарына, Қазақстан Республикасының аумағында аударым және жай вексельдермен операцияларды жүргізуге және чектерді қолдануға байланысты қатынастарға қолданылмайды.

2. Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртібі төлем құжаттарының ресімделуін, төлем құжаттарының ұсынылуы мен орындалуын, банк шотын ашпастан қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру ерекшеліктерін, банк шотын тікелей дебеттеу арқылы қолма-қол ақшасыз төлемнің орындалуын қамтиды.  

3. Қағидаларда Төлемдер және төлем жүйелері туралы заңның 1-бабында көзделген негізгі ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

3-тармақ өзгертілді ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 жылғы № 248 Қаулысымен (31.08.2016 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 13.03.2018 жылы "ҚР НҚА электрондық түрдегі эталондық бақылау банкі" ақпараттық жүйесінде жарияланды
3-тармақ өзгертілді ҚР Ұлттық Банк Басқармасының 27.08.2018 жылғы № 182 Қаулысымен (22.12.2017 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 03.12.2018 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
3-тармақ өзгертілді ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2019 жылғы № 221 Қаулысымен (30.03.2019 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 21.12.2019 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
3-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 жылғы № 84 Қаулысына сәйкес (28.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.10.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

1) ақша аударуға өтініш – ақша жөнелтушінің Қағидалардың 17-тармағында көзделген жағдайларда қолма-қол ақшасыз төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру кезінде пайдаланатын төлем құжаты;

2) дебеттiк аударымдар – ақша жөнелтушінің төлеуі үшін бенефициардың банкке төлем талабын, төлем ордерін, инкассолық өкімді ұсынуы арқылы жүргізілетін қолма-қол ақшасыз төлемдер және (немесе) ақша аударымдары;

3) картотека – ақша жөнелтушінің банк шотында оларды орындау үшін қажетті ақша сомасы жоқ болғанда не жеткіліксіз болған кезде орындалмаған және (немесе) ішінара орындалған төлем құжаттарын баланстан тыс есепке алу;

4) кредиттік аударымдар – бастамашының ақша жөнелтушінің банкіне төлем тапсырмасын, жиынтық төлем тапсырмасын, төлем ордерін, төлем хабарламасын немесе ақша аударуға өтінішті ұсынуы арқылы жүргізілетін қолма-қол ақшасыз төлемдер және (немесе) ақша аударымдары;

5) уәкілетті адамдар – Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Жалпы бөлім) (бұдан әрі – Азаматтық кодекс) талаптарына сәйкес (құрылтай құжаттары, сенімхат, бұйрық, өзге құжаттар) заңды тұлғалардың, заңды тұлғалардың оқшауланған бөлімшелерінің (филиалдар, өкілдіктер, аумақтық оқшауланған бөлімшелері) атынан клиенттің банк шотын жүргізуге (банк шотындағы ақшаны басқаруға) байланысты операцияларды жүргізу кезінде төлем құжаттарына қол қоюға өкілеттік берілген адамдар.

4. Бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органда ашылған шоттардан қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 97-100-1-баптарында және «Бюджеттің атқарылуы және оған кассалық қызмет көрсету ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 540 бұйрығында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9934 болып тіркелген) айқындалады.

4-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 жылғы № 84 Қаулысына сәйкес (28.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.10.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

5. Қазақстан Республикасының аумағындағы қолма-қол ақшасыз төлемдер және (немесе) ақша аударымдары Төлемдер және төлем жүйелері туралы заңның 25, 45-57-баптарының, «Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы заң) 7-бабының, КЖТҚҚ туралы заңның 5, 7, 12 және 13-баптарының талаптарына және Қағидаларға сәйкес теңгедегі немесе шетел валютасындағы банк шоттарын пайдалана отырып және банк шоттарын ашпастан жүзеге асырылады.

5-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2019 жылғы № 221 Қаулысына сәйкес (30.03.2019 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 21.12.2019 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
5-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 жылғы № 84 Қаулысына сәйкес (28.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.10.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

Банк шоттарын ашпастан жүзеге асырылатын қолма-қол ақшасыз төлемдерге және (немесе) ақша аударымдарына ақша жөнелтуші және (немесе) бенефициар банк шоттарын пайдаланбастан жүзеге асыратын және ақша жөнелтуші көрсеткен бенефициардың пайдасына аудару үшін қолма-қол ақшаны салу және (немесе) бенефициардың қолма-қол ақшаны алуы арқылы жүргізілетін төлемдер мен ақша аударымдары жатады.

6. Қолма-қол ақшасыз төлемдер және (немесе) ақша аударымдары электрондық нысанда немесе қағаз тасымалдағышта ұсынылған, сондай-ақ қашықтан кіру жүйесін пайдалана отырып, банк жүйесінде қалыптастырылған жөнелтушінің төлем құжаттарының негізінде жүзеге асырылады.

6-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банк Басқармасының 27.08.2018 жылғы № 182 Қаулысына сәйкес (22.12.2017 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 03.12.2018 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

Қағаз тасымалдағышта жасалатын төлем құжаттарының нысандары Қағидаларда айқындалады. Электрондық нысанда жіберілетін төлем құжаттары төлем құжатының әрбір түрі мен нысаны үшін Қағидаларда белгіленген деректемелерді қамтиды.

Жеке кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын заңды тұлғалардың қағаз тасымалдағышта ұсынатын төлем құжаттарындағы уәкілетті тұлғалардың қолдары мөр бедерімен бекітіледі.

7. Шетел валютасында ақша аударуға арналған өтінішті қоспағанда, қағаз тасымалдағыштағы және (немесе) электрондық нысандағы төлем тапсырмасында, төлем талабында, инкассолық өкімде, төлем ордерінде, төлем хабарламасында және аударуға арналған өтініште (бұдан әрі – төлем құжаты) мынадай деректемелер қамтылады:

7-тармақ өзгертілді ҚР Ұлттық Банк Басқармасының 27.08.2018 жылғы № 182 Қаулысына сәйкес (22.12.2017 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 03.12.2018 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
7-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.11.2021 жылғы № 99 Қаулысына сәйкес (30.11.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 11.12.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

1) төлем құжатының атауы;

2) төлем құжатының нөмірі, оның цифрлармен көрсетіліп жазылған күні, айы, жылы.

Қағаз тасымалдағышта берілген төлем құжаттарында айды жазумен белгілеуге жол беріледі;

3) заңды тұлғаның, филиалдың, өкілдіктің, аумақтық оқшауланған өкілдіктің (бұдан әрі – оқшауланған бөлімшелер) ұйымдық-құқықтық нысанын қоса алғанда, толық немесе қысқартылған атауы;

4) дара кәсіпкердің толық немесе қысқартылған атауы, ақша жөнелтушінің және бенефициардың ұйымдық-құқықтық нысаны (бар болса);

5) жеке кәсіпкерлік түріндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкердің толық немесе қысқарған атауы, ақша жөнелтушінің және бенефициардың тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса);