Судебная практика
Отправить по почте
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінiң кейбiр мәселелерi Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 6 сәуірдегі № 310 Қаулысы
Осы Қаулыға өзгеріс енгізу қарастырады - ҚР Үкіметінің 16.07.2024 жылғы № 563 Қаулысына сәйкес (өзгерту 01.01.2025, 31.12.2025 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
Редакция 16.07.2024 жылы берілген өзгерістер мен толықтырулармен
Қазақстан Республикасы Президентінiң "Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесiн одан әрi жетiлдiру жөніндегі шаралар туралы" 2004 жылғы 29 қыркүйектегi N 1449 Жарлығын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса берілiп отырған:
1) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi туралы ереже;
2) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
2-тармақша алынып тасталды 02.03.2007 жылғы № 164 Қаулысымен (26.02.2007 ж. редакцияны қараңыз)
3) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
3-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
4) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
4-тармақша алынып тасталды 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз)
5) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
5-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
6) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
6-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
7) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
7-тармақша алынып тасталды 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз)
8) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
8-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
9) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
9-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
10) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
10-тармақша алынып тасталды 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз)
11) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
11-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
12) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
12-тармақша алынып тасталды ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз)
13) Тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
13-тармақша алынып тасталды 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз)
2. Тармақ алынып тасталды (ескертуді қараңыз);
2-тармақ алынып тасталды 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз)
3. Қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң кейбiр шешiмдерiнiң күшi жойылды деп танылсын.
4. Осы қаулы Қазақстан Республикасының «Стандарттау туралы» және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өлшем бірлігін қамтамасыз ету және стандарттау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2018 жылғы 5 қазандағы заңдарына сәйкес 2019 жылғы 11 сәуірде қолданысқа енгізілетін Ереженің 16-тармағындағы орталық аппарат функцияларының 434-28), 434-39), 434-40), 434-41), 434-42), 434-43), 434-44) және 434-45) тармақшаларын және 17-тармағының 364) тармақшасын қоспағанда, қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
4-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 19.03.2019 жылғы № 131 Қаулысына сәйкес (24.12.2018 ж. редакцияны қараңыз)
Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 6 сәуірдегі N 310 қаулысымен бекітілген
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі туралы ереже
Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 19.08.2005 жылғы № 851 Қаулысымен (06.04.2005 жылғы редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 22.11.2005 жылғы № 1150 Қаулысымен (06.09.2005 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 02.05.2006 жылғы № 352 Қаулысымен (27.02.2006 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 10.05.2006 жылғы № 378 Қаулысымен (02.05.2006 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.01.2006 жылғы № 52 Қаулысымен (22.11.2005 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 07.02.2007 жылғы № 88 Қаулысымен (22.09.2006 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.02.2007 жылғы № 109 Қаулысымен (07.02.2007 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз) Құжат мәтініндегі «су қорын пайдалану және қорғау» деген сөздерден кейін «сумен жабдықтау және су бұру» сөздерімен толықтырылды ҚР Үкіметінің 30.03.2009 жылғы № 426 Қаулысы бойынша (16.02.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 12.04.2007 жылғы № 294 Қаулысымен (02.03.2007 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 22.05.2007 жылғы № 409 Қаулысымен (12.04.2007 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 15.10.2007 жылғы № 949 Қаулысымен (22.05.2007 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 28.10.2007 жылғы № 995 Қаулысымен (15.10.2007 ж. редакцияны қараңыз) (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 08.04.2008 жылғы № 332 Қаулысымен (29.03.2008 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 28.02.2008 жылғы № 205 Қаулысымен (28.10.2007 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.03.2008 жылғы № 301 Қаулысымен (28.02.2008 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 17.07.2008 жылғы № 698 Қаулысымен (30.05.2008 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 20.07.2009 жылғы № 1101 Қаулысымен (15.07.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 07.04.2009 ж № 480 Қаулысымен. (30.03.2009 жылғы редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 27.08.2009 жылғы № 1256 Қаулысымен (20.07.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 30.09.2009 жылғы № 1487 Қаулысымен (29.09.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 04.11.2009 жылғы № 1753 Қаулысымен (30.09.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 06.02.2009 жылғы № 119 Қаулысымен (15.08.2008 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 30.04.2010 жылғы № 370 Қаулысымен (25.12.2009 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 11.03.2011 жылғы № 247 Қаулысымен (28.02.2011 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.09.2011 жылғы № 1109 Қаулысымен (23.09.2011 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 28.02.2011 жылғы № 196 Қаулысымен (28.11.2010 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 13.12.2011 жылғы № 1520 Қаулысымен (01.11.2011 ж. редакцияны қараңыз) (01.01.2012 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.04.2012 жылғы № 520 Қаулысымен (13.12.2011 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.07.2012 жылғы № 972 Қаулысымен (26.04.2012 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 10.10.2012 жылғы № 1286 Қаулысымен (26.07.2012 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.07.2012 жылғы № 972 Қаулысымен (13.12.2011 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.11.2012 жылғы № 1496 Қаулысымен (01.11.2012 ж. редакцияны қараңыз) (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 20.12.2013 жылғы № 1383 Қаулысымен (13.03.2013 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 15.01.2014 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 25.01.2013 жылғы № 37 Қаулысымен (26.11.2012 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 13.03.2013 жылғы № 237 Қаулысымен (25.01.2013 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 05.08.2014 жылғы № 901 Қаулысымен (20.12.2013 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 11.09.2014 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 25.04.2015 жылғы № 306 Қаулысымен (14.04.2015 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 31.12.2015 жылғы № 1168 Қаулысымен (24.12.2015 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 13.02.2016 жылы № 29 (28761) „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 31.12.2015 жылғы № 1184 Қаулысына сәйкес (24.12.2015 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту қолданысқа енгізіледі 02.06.2016 жылдан бастап) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 22.08.2015 жылғы № 659 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.04.2015 жылғы № 226 Қаулысымен (22.09.2014 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 25.04.2015 жылғы № 306 Қаулысымен (14.04.2015 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 25.11.2015 жылғы № 949 Қаулысына сәйкес (13.11.2015 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 10.12.2015 жылы № 237 (28715) „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 18.05.2016 жылғы № 295 Қаулысына сәйкес (31.12.2015 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 02.11.2016 жылғы № 652 Қаулысымен (25.10.2016 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 10.11.2016 жылы № 216 (28944) „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 18.05.2016 жылғы № 295 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 25.10.2016 жылғы № 616 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 03.04.2017 жылғы № 160 Қаулысымен (14.02.2017 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 08.06.2017 жылғы № 350 Қаулысына сәйкес (03.04.2017 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 16.06.2017 жылы "ҚР НҚА электрондық түрдегі эталондық бақылау банкі" ақпараттық жүйесінде жарияланды Ереже өзгертілді 31.12.2020 жылғы № 952 Қаулысына сәйкес (27.05.2020 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 03.08.2017 жылғы № 466 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.02.2017 жылғы № 65 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.02.2017 жылғы № 65 Қаулысымен (02.11.2016 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.12.2017 жылғы № 934 Қаулысына сәйкес (03.08.2017 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.10.2018 жылғы № 689 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 17.07.2018 жылғы № 437 Қаулысына сәйкес (11.07.2018 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізілуі тиіс) 31.07.2018 жылы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 24.12.2018 жылғы № 864 Қаулысына сәйкес (26.10.2018 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 04.04.2018 жылғы № 161 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 11.07.2018 жылғы № 420 Қаулысына сәйкес (11.07.2018 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.05.2019 жылғы № 345 Қаулысына сәйкес (29.03.2019 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.05.2019 жылғы № 345 Қаулысына сәйкес (29.03.2019 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 05.07.2019 жылғы № 479 Қаулысына сәйкес (29.05.2019 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 12.07.2019 жылғы № 501 Қаулысына сәйкес (05.07.2019 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.03.2019 жылғы № 150 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 19.03.2019 жылғы № 131 Қаулысына сәйкес (өзгерту қолданысқа енгізіледі 11.04.2019 жылдан бастап осы Қаулының 4-тармағына сәйкес) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.02.2020 жылғы № 55 Қаулысына сәйкес (12.07.2019 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 27.05.2020 жылғы № 326 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 19.03.2021 жылғы № 159 Қаулысына сәйкес (18.03.2021 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 14.08.2021 жылғы № 559 Қаулысына сәйкес (12.08.2021 ж. редакцияны қараңыз) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 22.06.2021 жылғы № 430 Қаулысына сәйкес Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 19.01.2022 жылғы № 21 Қаулысына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Ереже өзгертілді ҚР Үкіметінің 26.05.2022 жылғы № 344 Қаулысымен (19.01.2022 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 27.05.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Ереже жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 23.06.2022 жылғы № 418 Қаулысына сәйкес (26.05.2022 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 27.06.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі:
1-тармақ өзгертілді ҚР Үкіметінің 29.12.2022 жылғы № 1101 Қаулысымен (25.11.2022 ж. редакцияны қараңыз) 1-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 04.10.2023 жылғы № 863 Қаулысына сәйкес (26.09.2023 ж. редакцияны қараңыз) 1-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 05.02.2024 жылғы № 68 Қаулысына сәйкес (04.10.2023 ж. редакцияны қараңыз)
1) агроөнеркәсіптік кешен;
2) суармалы егіншілік және агромелиорация;
3) жер ресурстары;
4) балық ресурстарын және басқа да су жануарларын қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану, сондай-ақ акваөсіру;
5) сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген балықтар мен басқа да су жануарларының түрлерін сақтау және өсімін молайту бөлігінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтар;
6) заңнамада көзделген шекте өзінің құзыретіне жатқызылған қызмет саласында мемлекеттік органдарды салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы болып табылады.
2. Министрліктің мынадай ведомстволары бар:
1) «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитеті» республикалық мемлекеттік мекемесі;
2) «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитеті» мемлекеттік мекемесі;
3) «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Жер ресурстарын басқару комитеті» республикалық мемлекеттік мекемесі.
4) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Балық шаруашылығы комитеті» республикалық мемлекеттік мекемесі.
2-тармақ 4-тармақшамен толықтырылды ҚР Үкіметінің 05.02.2024 жылғы № 68 Қаулысына сәйкес
3. Министрлік өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентінің және Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы Ережеге сәйкес жүзеге асырады.
4. Министрлік мемлекеттік мекеме ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, оның рәміздері мен айырым белгілері (бар болса), Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген мөрлері мен өзінің мемлекеттік және орыс тілдеріндегі атауы жазылған мөртабандары, белгіленген үлгідегі бланкілері, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қазынашылық органдарында шоттары болады.
5. Министрлік азаматтық-құқықтық қатынастарға өз атынан түседі.
6. Министрліктің, егер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оған уәкілеттік берілсе, мемлекет атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарапы болуға құқығы бар.
7. Министрлік өз құзыретінің мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен Министрлік басшысының бұйрықтарымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да актілермен ресімделетін шешімдер қабылдайды.
8. Министрліктің құрылымы мен штат санының лимиті Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіледі.
9. Министрліктің орналасқан жері: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қаласы, Есіл ауданы, Мәңгілік ел даңғылы, 8-үй, «Министрліктер үйі» әкімшілік ғимараты, № 3 кіреберіс.
9-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 19.10.2022 жылғы № 834 Қаулысына сәйкес (22.09.2022 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 04.11.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
10. Осы Ереже Министрліктің құрылтай құжаты болып табылады.
11. Министрліктің қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық бюджеттен жүзеге асырылады.
12. Министрлікке кәсіпкерлік субъектілерімен Министрліктің функциялары болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысынан шарттық қатынастарға түсуге тыйым салынады.
Егер Министрлікке заңнамалық актілермен кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда алынған кіріс, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, мемлекеттік бюджетке жіберіледі.
2-тарау. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің міндеттері мен өкілеттіктері
13. Міндеттері:
13-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Үкіметінің 05.02.2024 жылғы № 68 Қаулысына сәйкес (04.10.2023 ж. редакцияны қараңыз)
1) мемлекеттің аграрлық саясатын, реттелетін салаларда даму жоспарларын, ұлттық жобаларды қалыптастыру;
