Уран өндіретін кәсіпорындарды консервациялаудың және уран кен орындарын өндірудің салдарларын жоюдың 2001-2010 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы. 2001 жылғы 25 шілде N 1006

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді: 

1. Уран өндіретін кәсіпорындарды консервациялаудың және уран кен орындарын өндірудің салдарларын жоюдың 2001-2010 жылдарға арналған бағдарламасы бекітілсін.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының 

Премьер-Министрі

Бағдарламаның аталуы          Уран шығаратын кәсiпорындарды 

                       сақтау және шығарылған уран кен 

                       орындарының зардаптарын жою

Бағдарламаны даярлаудың       Қазақстан Республикасы Президентiнiң 

негiздемесi                   "Халық денсаулығы" мемлекеттiк 

                       бағдарламасы туралы" Жарлығы. 

                       Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 

                       2000 жылғы 10 сәуiрдегi N 10 

                       хаттамалық шешiмi

Бағдарламаның мемлекеттiк     Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық 

тапсырыс берушiсi             ресурстар министрлiгi

Бағдарламаның негiзгi         Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық 

әзiрлеушiсi                   ресурстар министрлiгi

Бағдарламаның мақсаттары      Бұрынғы уран шығарған кәсiпорындардың 

                       радиациялық қалдықтарының әсерiнен 

                       халықты қорғау;

                      радиациялық қауiптi объектiлердi 

                       түгендеу және олардың қауiптiлiк 

                       дәрежесiне қарай жерлердi қалпына 

                       келтiру;

                      пайдаланудағы иондаушы сәуле құтылық 

                       көздерiн есепке алу мен сақтауды және 

                       таусылғандарын көмудi жүйелеу;

                      шұғыл оңалту жұмыстарының түрлерi мен 

                       көлемiн және қажеттi қаржы қаражатын 

                       анықтау

Iске асыру мерзiмi            Бiрiншi кезектi объектiлердi 2001-2005 

                       жылдары, екiншi кезектiлерiн 

                       2006-2010 жылдары оңалту

Бағдарламаның негiзгi         "Уранликвидрудник" республикалық 

орындаушылары                 мемлекеттiк кәсіпорны

Қазақстан аумағындағы уран кен орнын барлау және жедел iздестiру қырқыншы жылдардың ортасында басталған болатын және 1951 жылы аяқталды, мұнда алғашқы өндiрiстiк кен орны ашылды. Одан кейiн, бiрнеше кен орындары ашылды. Осылардың негiзiнде 3 комбинат құрылды, олар уран кендерiн өндiредi және қайта өңдейдi. Атап айтқанда: Оңтүстiк Қазақстанда - Қырғыз тау-кен комбинаты (1953 ж.), Солтүстiк Қазақстанда - Тың тау-кен химиялық комбинаты (1957 ж.), Батыс Қазақстанда - Каспий тау-кен металлургия комбинаты (1959 ж.). 

Соңғы қырық жыл iшiнде Қазақстанда 20 уран шығаратын кен орындары (6) белгiлi болды. Осы жыл аралығында бұрынғы КСРО уранының 40 пайызы өндiрiлдi. 1992 жылы Қазақстан уран өндiруден 3-шi орын (Канада және Нигериядан кейiн) және жалпы уран өндiру ауқымынан 7-шi орынды алды. Осындай кен ауқымды тау-кен жұмыстарын жүргiзуде уран кен орындарының атқарған жұмыстары ауқымды болды: жалпы алаңдары уран өндiретiн кәсiпорындардың радиоактивтiк қалдықтарының әсер етуi қазiргi жағдайда былай бағаланады: 10 000 га, жалпы әсерi - 250 000 Ки, 50-шi жылдан бастап Қазақстан аумағында 170 млн. ш.м. жуық радиоактивтi қалдықтар жинақталды, бұлар кен байыту фабрикалары түрiнде жұмыс iстедi. Гидрометаллургиялық зауыттар өз қалдықтарын және тауар рудаларын тиiстi жерлерге көмудi (сақтауды) жүргiздi. 

Осы Бағдарламаны әзiрлеудiң қажеттiлiгi алда тұрған ауқымды жұмыстарға баға берiп, уран өндiрiлетiн аудандардағы радиациялық жағдайларды қалпына келтiруге себеп болады. Осы мақсатта оларға зерттеу жұмыстарын жүргiзу және баға беруде атқарылатын жұмыстардың мерзiмдерi және көлемдерi, сонымен бiрге талап етiлетiн қаржы қаражаты көзделдi. 

Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрiнiң 2000 жылғы 1 маусымдағы бұйрығымен әзiрлендi. Осы Бағдарламаны әзiрлеу үшiн Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Халық денсаулығы" мемлекеттiк бағдарламасы туралы" Жарлығы заңдық негiзi болып табылады (N 4153 16.11.98 ж.), мұның 1.2-бөлiгiнде былай делiнген: 

Кен алынған қабаттарды және радиоактивтік кен өндіру мен ұқсату жөніндегі кәсіпорындардың қалдық сақтау орындарын зарарсыздандыру жөніндегі жұмыстар жүргізілмейді. 

Радиоактивтiк қалдықтарды көму үшiн жағдайдың жоқтығынан олардың жинақталу процесi жалғасуда, сәуле шығаратын көздердiң ұрлануымен, жоғалуымен және пайдаланылмауымен байланысты радиациялық авариялар саны өсуде. 

Бағдарлама 2001-2010 жылдар кезеңiн қамтиды. Мұнда ТАСIS желiсi бойынша соңғы жылдардың зерттеу жұмыстары пайдаланылды, яғни орындалатын жұмыстар, сондай-ақ геологиялық барлау және тау-кен жұмыстарымен шұғылданатын кәсiпорындардың атқарған жердi өңдеу жұмыстарының және осы маңайды сақтау жобаларды қарастырылды.

1 Кесте. Аймақтар бойынша уран кен орындары объектілерін