Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін сорттық сынақтан өткізу туралы нұсқауды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2009 жылғы 26 наурыздағы N 167 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2009 жылғы 28 сәуірде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5651 болып енгізілді.

"Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы" 1999 жылғы 13 шілдедегі, "Тұқым шаруашылығы туралы" 2003 жылғы 8 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңдарын, "Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін сорттық сынақтан өткізу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 28 тамыздағы N 780 қаулысын іске асыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН: 

1. Қоса беріліп отырған Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін сорттық сынақтан өткізу туралы нұсқау бекітілсін. 

2. Егіншілік және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін. 

3. Осы бұйрық алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр                                  А. Күрішбаев

      1. Осы Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін сорттық сынақтан өткізу туралы нұсқау (бұдан әрі - Нұсқау) Қазақстан Республикасының "Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы " 1999 жылғы 13 шілдедегі,   "Тұқым шаруашылығы туралы" 2003 жылғы 8 ақпандағы Заңдарына, "Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін сорттық сынақтан өткізу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 28 тамыздағы N 780 қаулысына сәйкес әзірленген және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттарын патент қабілеттілігіне және шаруашылыққа пайдалылығына сынақтан өткізу және бағалау мәселелерін нақтылайды. 

2. Патент беруге арналған өтінімді өтінім беруші мемлекеттік монополияға (селекциялық жетістіктерді қорғау саласында қызметтер көрсету) жатқызылған салаларда қызметті жүзеге асыратын, селекциялық жетістіктерді қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға ведомстволық бағынышты сараптама жасау ұйымына береді. 

Алдын ала жасалған сараптаманың оң нәтижесін алған жағдайда селекциялық жетістіктерді қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган өтінімді одан әрі қарау туралы шешім қабылдайды. Өтінімнің және сорттың сауалнамасының көшірмелері өсімдік сорттарының патент қабілеттілігі мен шаруашылыққа пайдалылығына сараптама жасауды жүзеге асыратын, тұқым шаруашылығы саласындағы уәкілетті органның қарамағындағы Ауыл шаруашылығы дақылдарының сортын сынау жөніндегі мемлекеттік комиссияға жіберіледі. 

Сорттың патент қабілеттілігі мемлекеттік сынақтың деректері бойынша осы Нұсқауға 1-қосымшада көрсетілген тектер мен түрлер үшін, өтінім берушінің деректері бойынша осы Нұсқауға 2-қосымшада көрсетілген тектер мен түрлер үшін бағаланады. 

3. Сорттарды шаруашылыққа пайдалылығына сынақтан өткізу мемлекеттік сынақтың деректері бойынша осы Нұсқауға 3-қосымшада көрсетілген тектер мен түрлер үшін, өтінім берушінің деректері бойынша осы Нұсқауға 4-қосымшада көрсетілген тектер мен түрлер үшін жүргізіледі.

 
 Реттік N 
 
 Дақылдың атауы 
 
 Латынша атауы 
 
 
 1. 
 
 Арпа 
 
 Hordeum vulgare L. 
 
 
 2. 
 
 Асқабақ 
 
 Cucurbita maxima Duch. 
 
 
 3. 
 
 Басты пияз 
 
 Allium cepa L. 
 
 
 4. 
 
 Батун пиязы 
 
 Allium fistulosum L. 
 
 
 5. 
 
 Жұмсақ бидай 
 
 Triticum aestivum L. 
 
 
 6. 
 
 Қант қызылшасы 
 
 Beta vulgaris L.ssp.vulgaris var.altissima Doell 
 
 
 7. 
 
 Қарбыз 
 
 Citrullus lanatus (Thund.) Matsum. et Nakai 
 
 
 8. 
 
 Картоп 
 
 Solanum tuberosum L. 
 
 
 9. 
 
 Қатты бидай 
 
 Triticum durum Desf. 
 
 
 10. 
 
 Қауын 
 
 Cucumis melo L. 
 
 
 11. 
 
 Қияр 
 
 Cucumis sativus L. 
 
 
 12. 
 
 Күнбағыс 
 
 Helianthus annuus L. 
 
 
 13. 
 
 Қызанақ 
 
 Lycopersicon lycopersicum (L.) Karst ex Farwell 
 
 
 14. 
 
 Қытайбұршақ 
 
 Glycine max (L.) Merr. 
 
 
 15. 
 
 Мақсары 
 
 Carthamus tinctories L. 
 
 
 16. 
 
 Ноқат 
 
 Cicer arietinum L. 
 
 
 17. 
 
 Порей пиязы 
 
 Allium porrum L. 
 
 
 18. 
 
 Сұлы 
 
 Avena sativa L. 
 
 
 19. 
 
 Тары 
 
 Panicum miliaceum L. 
 
 
 20. 
 
 Тритикале 
 
 Triticosecale 
 
 
 21. 
 
 Шалот пиязы 
 
 Allium ascalonicum L. 
 
 

 
 Реттік N 
 
 Дақылдың атауы 
 
 Латынша атауы 
 
 
 1. 
 
 Айва 
 
 Cydonia Mill 
 
 
 2. 
 
 Ақ қарақат 
 
 Ribes niveum L. 
 
 
 3. 
 
 Ақ сексеуіл 
 
 Haloxylon Н. рersicum 
 
 
 4. 
 
 Ақбас қырыққабат 
 
 Вrassica oleracea convar. capitata (L.) Alef. var. capitata f. alba DC. 
 
 
 5. 
 
 Ақжелкен 
 
 Petroselinum crispum (Mill.) Nym. ex A.W.Hill. 
 
 
 6. 
 
 Ақша жусан 
 
 Artemisia terrae-albae Krasch. 
 
 
 7. 
 
 Алма 
 
 Malus domestica Borkh. 
 
 
 8. 
 
 Алмұрт 
 
 Pyrus communis L. 
 
 
 9. 
 
 Алша 
 
 Prunus cerasifera Ehrh. 
 
 
 10. 
 
 Асбұршақ 
 
 Pisum sativum L. 
 
 
 11. 
 
 Аскөк 
 
 Anethum graveolens L. 
 
 
 12. 
 
 Асханалық қызылша 
 
 Beta Vulgaris L. ssp. vulgaris var. conditiva Alef. 
 
 
 13. 
 
 Асханалық сәбіз 
 
 Daucus carota L. 
 
 
 14. 
 
 Ащы бұрыш 
 
 Capsicum annuum L. var. longum (DC) Sendt. 
 
 
 15. 
 
 Байкалдық таран 
 
 Poligonum divaricatum Z. 
 
 
 16. 
 
 Балдыркөк 
 
 Apium graveolens L. 
 
 
 17. 
 
 Баялды 
 
 Solanum melongena L. 
 
 
 18. 
 
 Боз бидайық 
 
 Agropyrum glacum R. et Sch. 
 
 
 19. 
 
 Ботташық 
 
 Pastinaca sativa L. 
 
 
 20. 
 
 Буасье шытыршығы 
 
 Sameraria Boissieriana 
 
 
 21. 
 
 Бүлдірген 
 
 Fragaria L. 
 
 
 22. 
 
 Грек жаңғағы 
 
 Juglans L. 
 
 
 23. 
 
 Дала атқонағы 
 
 Phleum pratense L. 
 
 
 24. 
 
 Дала бедесі 
 
 Trifolium pratense L. 
 
 
 25. 
 
 Даур бидайығы 
 
 Clinelymus dahuricus Nevski. 
 
 
 26. 
 
 Еркекшөп 
 
 Agropyron et Schult. 
 
 
 27. 
 
 Жаздық арыш 
 
 Camelina sativa (L.) Crantz. 
 
 
 28. 
 
 Жапырақсыз жүзгін 
 
 C.aphyllum (Pall) Gurke 
 
 
 29. 
 
 Жатаған қайың 
 
 Betula pendula Roth. 
 
 
 30. 
 
 Жемдік қызылша 
 
 Beta vulgaris L. ssp. vulgaris var. alba DC. 
 
 
 31. 
 
 Жемдік шалқан 
 
 Brassica rapa L. var. rapa (L.) Thell. 
 
 
 32. 
 
 Жералмұрт 
 
 Hellianthus tuberosus L. 
 
 
 33. 
 
 Жеркүнбағыс 
 
 Hellianthus tuberosus x H. Annus. 
 
 
 34. 
 
 Жоңышқа 
 
 Medicado L. 
 
 
 35. 
 
 Жүгері 
 
 Zea mays L. 
 
 
 36. 
 
 Жүзім 
 
 Vitis L. 
 
 
 37. 
 
 Изен 
 
 Kochia p. Schrad. 
 
 
 38. 
 
 Итқонақ 
 
 Setaria italica L., ssp. mocharium Alf. 
 
 
 39. 
 
 Қамысты субидайық 
 
 Digraphis arandinacca (L.) Trin. 
 
 
 40. 
 
 Қара сексеуіл 
 
 Haloxylon aphyllum (Minkw.) 
 
 
 41. 
 
 Қарабидай 
 
 Secale cerale 
 
 
 42. 
 
 Қарақұмық 
 
 Fagopyrum esculentum Moench 
 
 
 43. 
 
 Қарлыған 
 
 Ribes uva-crispa L. 
 
 
 44. 
 
 Кәді 
 
 Cucurbita pepo L. var. giraumonas Duch. 
 
 
 45. 
 
 Кәдімгі бетеге 
 
 Festuca sulcata Hach. 
 
 
 46. 
 
 Кәдімгі қарағай 
 
 Pinus L. Silvestris 
 
 
 47. 
 
 Кәдімгі өрік 
 
 Prunus armeniaca L. 
 
 
 48. 
 
 Кәдімгі шие 
 
 Prunus cerasus L. 
 
 
 49. 
 
 Кейреуік (қисық, қатты сораң) 
 
 Salsola regida Pall. 
 
 
 50. 
 
 Қияқ 
 
 Elymus yunceus Fisch. 
 
 
 51. 
 
 Қонақтары 
 
 Setaria italica (L.) ssp. maxima Alf. 
 
 
 52. 
 
 Көкшіл қыша 
 
 Brassica juncea (L.) Czern.et Coss.in Czern. 
 
 
 53. 
 
 Күнжіт 
 
 Sesamum indicum L. 
 
 
 54. 
 
 Құмай 
 
 Sorghum bicolor (L.) 
 
 
 55. 
 
 Құмай-судандық будан 
 
 Sorghum vulgare x S. Sudanense 
 
 
 56. 
 
 Қызыл шие 
 
 Prunus avium L. 
 
 
 57. 
 
 Қызылбас қырыққабат 
 
 Brassica oleracea convar. capitata (L.) Alef. var. capitata L. f. rubra (L.) Thell. 
 
 
 58. 
 
 Қылтықсыз арпабас 
 
 Bromus inermis Leyss. 
 
 
 59. 
 
 Қымыздық 
 
 Rumex L. 
 
 
 60. 
 
 Қышы 
 
 Brassica rapa L. var. silvestris (Lam.) Briggs. 
 
 
 61. 
 
 Майкене 
 
 Ricinus communis L. 
 
 
 62. 
 
 Майлы зығыр 
 
 Linum usitatissimum L. var. intermedia Vav. et. Ell 
 
 
 63. 
 
 Майлы шалқан 
 
 Raphanus sativus L. var. oleifornis Pars. 
 
 
 64. 
 
 Мақта 
 
 Gossypium L. 
 
 
 65. 
 
 Маш 
 
 Phaseolus rabiatus L. 
 
 
 66. 
 
 Медузаның басы тәріздес жүзгін 
 
 G.caput Medusae 
 
 
 67. 
 
 Ноғатық 
 
 Lathyrus sativus L. 
 
 
 68. 
 
 Пекин қырыққабаты 
 
 Brassica pekinensis (Lour). 
 
 
 69. 
 
 Рапс 
 
 Brassica napus L. ssp. oleifera (Metzg.) Sinsk. 
 
 
 70. 
 
 Рауғаш 
 
 Rheum L. 
 
 
 71. 
 
 Салат 
 
 Lactuca sativa L. 
 
 
 72. 
 
 Салат қышасы 
 
 Brassica juncea (L.) Czern. et Coss. in Czern 
 
 
 73. 
 
 Сарымсақ 
 
 Allium sativum L. 
 
 
 74. 
 
 Саумалдық 
 
 Spinacia oleracea L. 
 
 
 75. 
 
 Сиыржоңышқа 
 
 Vicia villosa Roth. 
 
 
 76. 
 
 Сібір бидайығы 
 
 Clinelymus sibiricus Nevski 
 
 
 77. 
 
 Субетеге 
 
 Festuca pratensis Huds. 
 
 
 78. 
 
 Судан шөбі 
 
 Sorghum sudanense (Piper.) Stapf. 
 
 
 79. 
 
 Табақша асқабақ 
 
 Cucurbita pepo L. var. melopepa d. 
 
 
 80. 
 
 Тамырсыз бидайық 
 
 Roegneria trachycaulon Nevski. 
 
 
 81. 
 
 Таңқурай 
 
 Rubus L. 
 
 
 82. 
 
 Тарғақшөп 
 
 Dactylis glomerata L. 
 
 
 83. 
 
 Тарна 
 
 Brassica napus L 
 
 
 84. 
 
 Таспашөп, түлкітәріздес Т. 
 
 Astragalus, A. alopecias 
 
 
 85. 
 
 Темекі 
 
 Nikotiana tabacum L. 
 
 
 86. 
 
 Теріскен 
 
 Eurotia ceratoides (L.) C.A. Mey. 
 
 
 87. 
 
 Тәтті бұрыш 
 
 Capsicum annuum L. var. grossum (L.) Sendt. 
 
 
 88. 
 
 Тік арпабас 
 
 Bromus arvensis L. 
 
 
 89. 
 
 Түйежоңышқа 
 
 Melilotus officinalis L. 
 
 
 90. 
 
 Түсті қырыққабат 
 
 Brassica oleracea convar. botrytis (L.) Alef. var. botritis L. 
 
 
 91. 
 
 Тұт ағашы 
 
 Morus L. 
 
 
 92. 
 
 Тұт ағашының жібек құрты 
 
 Boxbyx mori L. 
 
 
 93. 
 
 Үй өрігі 
 
 Prinus domestica L. 
 
 
 94. 
 
 Үрме бұршақ 
 
 Phaseolus vulgaris L. 
 
 
 95. 
 
 Ұшқат 
 
 Lonicera L. 
 
 
 96. 
 
 Шабдалы 
 
 Prunus persica (L.) Batsch 
 
 
 97. 
 
 Шалғам 
 
 Raphanus sativus L. var. sativus 
 
 
 98. 
 
 Шалқан 
 
 Raphanus sativus L. 
 
 
 99. 
 
 Шашақгүлді гүлтәжі 
 
 Amaranthus L. 
 
 
 100. 
 
 Шетен 
 
 Philadelphus 
 
 
 101. 
 
 Шоған 
 
 Salsola subaphylla C.A. Mey 
 
 
 102. 
 
 Шомыр 
 
 Brаssica rapa L. 
 
 
 103. 
 
 Шығыс ешкібұршағы 
 
 Galega orientalis Lam. 
 
 
 104. 
 
 Шырғанақ 
 
 Hippophae L. 
 
 
 105. 
 
 Эспарцет 
 
 Onobrychis viciifolia Scop. 
 
 

 
 Реттік N 
 
 Дақылдың атауы 
 
 Латынша атауы 
 
 
  1  
 
  2  
 
  3  
 
 
 
 
 
  ДӘНДІ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 1. 
 
 Дәндік құмай жүгері 
 
 Sorghum bicolor (L.) Moench 
 
 
 2. 
 
 Жаздық арпа 
 
 Hordeum vulgare L. sensu lato 
 
 
 3. 
 
 Жаздық жұмсақ бидай 
 
 Triticum aestivum L. emend. Fiori et Paol. 
 
 
 4. 
 
 Жаздық қатты бидай 
 
 Triticum durum Desf 
 
 
 5. 
 
 Жаздық сұлы 
 
 Avena sativa L. 
 
 
 6. 
 
 Жүгері 
 
 Zea mays L. 
 
 
 7. 
 
 Күздік арпа 
 
 Hordeum vulgare L. Sensu lato 
 
 
 8. 
 
 Күздік жұмсақ бидай 
 
 Triticum aestivum L. Emend. Fiori et Paol. 
 
 
 9. 
 
 Күздік қарабидай 
 
 Secale cereale 
 
 
 10. 
 
 Күздік қатты бидай 
 
 Triticum durum Desf. 
 
 
 11. 
 
 Күздік тритикале 
 
 Triticosecale Wittmack 
 
 
 
 
 
  ЖАРМАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 12. 
 
 Қарақұмық 
 
 Fagopyrum esculentum Moench 
 
 
 13. 
 
 Күріш 
 
 Oryza sativa L. 
 
 
 14. 
 
 Тары 
 
 Panicum miliaceum L. 
 
 
 
 
 
  ДӘНДІ-БҰРШАҚТЫ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 15. 
 
 Дәнді үрме бұршағы 
 
 Phaseolus vulgaris L. 
 
 
 16. 
 
 Егіс асбұршақ 
 
 Pisum sativum L. sensu lato 
 
 
 17. 
 
 Қытай бұршағы 
 
 Glycine max (L.) Merr 
 
 
 18. 
 
 Маш 
 
 Phaseolus rabiatus L. 
 
 
 19. 
 
 Ноғатық 
 
 Lathyrus sativus L. 
 
 
 20. 
 
 Ноқат 
 
 Cicer arietinum L. 
 
 
 
 
 
  МАЙЛЫ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 21. 
 
 Жаздық рапс 
 
 Brassica napus L. ssp. оleifera (Metzg) Sinsk 
 
 
 22. 
 
 Көкшіл қыша 
 
 Brassiсa juncea (L.) Czern. еt Coss. In Czern. 
 
 
 23. 
 
 Күздік рапс 
 
 Brassica napus L. ssp. оleifera (Metzg) Sinsk 
 
 
 24. 
 
 Күнбағыс 
 
 Helianthus annuus L. 
 
 
 25. 
 
 Майлы зығыр 
 
 Linum usitatissimum L. var. intermedia Vav. еt. Ell. 
 
 
 26. 
 
 Мақсары 
 
 Carthamus tinctorius L. 
 
 
 
 
 
  ТЕХНИКАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 27. 
 
 Қант қызылшасы 
 
 Beta vulgaris L. ssp. vulgaris var.altissima Doell 
 
 
 28. 
 
 Темекі 
 
 Niсotiana tabacum L 
 
 
 
 
 
  ТОҚЫМАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 29. 
 
 Мақта 
 
 Gossypium L. 
 
 

 
 Реттік N 
 
 Дақылдың атауы 
 
 Латынша атауы 
 
 
  1  
 
  2  
 
  3  
 
 
 
 
 
  МАЙЛЫ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 
 
 
 1. 
 
 Жаздық арыш 
 
 Camelina sativa (L.) Crantz. 
 
 
 2. 
 
 Күнжіт 
 
 Sesamum indicum L. 
 
 
 3. 
 
 Майкене 
 
 Ricinus communis L. 
 
 
 
 
 
  КАРТОП, КӨКӨНІС және БАҚША ДАҚЫЛДАРЫ  
 
 
 4. 
 
 Ақбас қырыққабат 
 
 Brassica oleracea convar. capitata L. Alef. var.capitata 
 
 
 5. 
 
 Ақжелкен 
 
 Petroselinum crispum (Mill.) Nym. еx. A.W.Hill 
 
 
 6. 
 
 Асқабақ 
 
 Cucurbita maxima Duch. 
 
 
 7. 
 
 Аскөк 
 
 Anethum graveolens L. 
 
 
 8. 
 
 Асханалық қызылша 
 
 Beta vulgaris L. ssp. vulgaris var. conditiva Alef. 
 
 
 9. 
 
 Асханалық сәбіз 
 
 Daucus carota L 
 
 
 10. 
 
 Асханалық тарна 
 
 Brassica napus L. var napobrassica (L) Rchb 
 
 
 11. 
 
 Ащы бұрыш 
 
 Capsicum annum L. var. longum (DС) Sendt. 
 
 
 12. 
 
 Балдыркөк 
 
 Apium graveolens L. 
 
 
 13. 
 
 Басты пияз 
 
 Allium cepa L. 
 
 
 14. 
 
 Батун пиязы 
 
 Allium fistulosum L. 
 
 
 15. 
 
 Баялды 
 
 Solanum melongena L. 
 
 
 16. 
 
 Ботташық 
 
 Pastinaca sativa L. 
 
 
 17. 
 
 Қант жүгерісі 
 
 Zea mays L. convar. saccharata Korn. 
 
 
 18. 
 
 Қарбыз 
 
 Citrullus lanatus (Thund.) Matsum. et. Nakai 
 
 
 19. 
 
 Картоп 
 
 Solanum tuberosum (L.) alef. var.capitata f. alba DC. 
 
 
 20. 
 
 Қауын 
 
 Cucumis melo L. 
 
 
 21. 
 
 Кәді 
 
 Cucurbita pepo L. var. giraumonas Duch. 
 
 
 22. 
 
 Қияр 
 
 Cucumis sativus L. 
 
 
 23. 
 
 Көкөністік асбұршақ 
 
 Pisum sativum (L.) partim. 
 
 
 24. 
 
 Көкөністік үрме бұршақ 
 
 Phaseolus vulgaris L. 
 
 
 25. 
 
 Қызанақ 
 
 Lycopersicon lycopersicum (L.) Karst ex Farwell 
 
 
 26. 
 
 Қызылбас қырыққабат 
 
 Brassica oleracea convar. capitata (L.) Alef. var. capitata L. f. rubra (L.) Thell. 
 
 
 27. 
 
 Қымыздық 
 
 Rumex L. 
 
 
 28. 
 
 Табақша асқабақ 
 
 Cucurbita pepo L. var. melopepa d. 
 
 
 29. 
 
 Пекиндік қырыққабат 
 
 Brassica pekinensis (Lour.) Rupr. 
 
 
 30. 
 
 Рауғаш 
 
 Rheum L. 
 
 
 31. 
 
 Салат 
 
 Lactuca sativa L. 
 
 
 32. 
 
 Салатқа арналған қыша 
 
 Brassica juncea (L.) Czern. et Coss. in Czern 
 
 
 33. 
 
 Сарымсақ 
 
 Allium sativum L. 
 
 
 34. 
 
 Саумалдық 
 
 Spinacia oleracea L. 
 
 
 35. 
 
 Тәтті бұрыш 
 
 Capsicum annum L. var. grossum (L.) Sendt. 
 
 
 36. 
 
 Түсті қырыққабат 
 
 Brassica oleracea convar botrytis (L.) Alef.var. botritis L. 
 
 
 37. 
 
 Шалғам 
 
 Raphanus sativus L. var. sativus 
 
 
 38. 
 
 Шалқан 
 
 Brаssica rapa L. 
 
 
 39. 
 
 Шалот пиязы 
 
 Allium ascalonicum L. 
 
 
 40. 
 
 Шомыр 
 
 Raphanus sativus L. 
 
 
 
 
 
  МАЛ АЗЫҚТЫҚ ДАҚЫЛДАР  
 
 
 41. 
 
 Азықтық қымыздық 
 
 Rumex patientia 
 
 
 42. 
 
 Азықтық тарна 
 
 Brassica napus L. var. napobrassica (L.) Rchb. 
 
 
 43. 
 
 Ақ бас түйежоңышқа 
 
 Melilotus albа Меdik. 
 
 
 44. 
 
 Ақ топырақты жусан 
 
 Artemisia terrae-albae Krasch, 
 
 
 45. 
 
 Байкалдық таран 
 
 Poligonum divarikatum Z. 
 
 
 46. 
 
 Боз бидайық 
 
 Agropyron glacum R. et Sch 
 
 
 47. 
 
 Вайда Буасье 
 
 Sameraria Boissieriana 
 
 
 48. 
 
 Даур бидайығы 
 
 Clinelymis dahuricus Nevski. 
 
 
 49. 
 
 Дала атқонағы 
 
 Phleum pratense L. 
 
 
 50. 
 
 Дала бедесі 
 
 Trifolium pratense L. 
 
 
 51. 
 
 Елекшөпті ломкоколоснигі 
 
 Elymus yunceus Fisch. 
 
 
 52. 
 
 Еркекшөп 
 
 Agropyron et Schult. 
 
 
 53. 
 
 Жаздық сиыржоңышқа 
 
 Vicia villosa Roth. 
 
 
 54. 
 
 Жапырақсыз жүзгін 
 
 C.aphyllum (Pall) Gurke 
 
 
 55. 
 
 Жатық жусан 
 
 Artemisia L. glabella Kar.et.Kir 
 
 
 56. 
 
 Жемдік асбұршақ 
 
 Pisum sativum L. sensu lato. 
 
 
 57. 
 
 Жемдік қызылша 
 
 Beta vulgaris L.ssp.vulgaris var.alba DС. 
 
 
 58. 
 
 Жемдік сәбіз 
 
 Daucus carota L. 
 
 
 59. 
 
 Жиматарғақ 
 
 Dactylis glomerata L. 
 
 
 60. 
 
 Жоңышқа 
 
 Medicado L. 
 
 
 61. 
 
 Жүзгін медуза басы 
 
 Calligonum caput-medusae. 
 
 
 62. 
 
 Изен 
 
 Kochia prostrata (L.) Schrad 
 
 
 63. 
 
 Итқонақ 
 
 Setaria italica L. ssp. mocharium Alf. 
 
 
 64. 
 
 Қара сексеуіл 
 
 Haloxylon aphyllum (Minkw.) 
 
 
 65. 
 
 Кейреуік 
 
 Salsola regida Pall 
 
 
 66. 
 
 Қонақ тары 
 
 Setaria italica (L.)ssp. maxima Alt. 
 
 
 67. 
 
 Күздік беде қыша 
 
 Brassica rapa L. var. silvestris (Lam.) Briggs. 
 
 
 68. 
 
 Күздік сиыржоңышқа 
 
 Vicia villosa Roth. 
 
 
 69. 
 
 Құмай-судандық будан 
 
 Sorghum vulgare x S.cudanense 
 
 
 70. 
 
 Қылтанақсыз мықын 
 
 Bromus inermis Leyss. 
 
 
 71. 
 
 Майлы шомыр 
 
 Raphanus sativus L. var. oleifornis Pars. 
 
 
 72. 
 
 Мал азықтық шалқан 
 
 Brassica rapa L. var rapa (L.) Thell. 
 
 
 73. 
 
 Сары бас түйе жоңышқа 
 
 Melilotus officinalis (L.) Desr. 
 
 
 74. 
 
 Сібір бидайығы 
 
 Clinelymis sibiricus Nevski 
 
 
 75. 
 
 Сіпсебасты гүлтәжі 
 
 Amaranthus L. 
 
 
 76. 
 
 Судан шөбі 
 
 Sorghum sudanense (Piper.) Stapf. 
 
 
 77. 
 
 Сүрлемге арналған күнбағыс 
 
 Hellianthus annuus L. 
 
 
 78. 
 
 Сүрлемдік құмай жүгері 
 
 Sorghum v. (L.) Pers. 
 
 
 79. 
 
 Сыпыртқылық құмай жүгері 
 
 Sorghum technicum Roshev. 
 
 
 80. 
 
 Тамырсыз бидайық 
 
 Roegneria trachycaulon Nevski 
 
 
 81. 
 
 Теріскен 
 
 Eurotia ceratoides (L.) C.A. Mey. 
 
 
 82. 
 
 Тік мықын 
 
 Bromus arvensis L. 
 
 
 83. 
 
 Топинамбур 
 
 Hellianthus tuberosus L. 
 
 
 84. 
 
 Топинсолнечник 
 
 Hellianthus tuberosus x H.Annus. 
 
 
 85. 
 
 Түлкіше таспа 
 
 Аstragalus, A. alopecias 
 
 
 86. 
 
 Тұт ағашы 
 
 Morus L. 
 
 
 87. 
 
 Тұт көбелек 
 
 Boxbyx mori L. 
 
 
 88. 
 
 Шабындық бетеге 
 
 Festuca pratensis Huds. 
 
 
 89. 
 
 Шоған 
 
 Salsola subaphylla C.A. Mey 
 
 
 90. 
 
 Шығыс ешкібұршағы 
 
 Galega orientalis Lam. 
 
 
 91. 
 
 Эспарцет 
 
 Onobrychis viciifolia Scop 
 
 
 
 
 
  ЖЕМІС-ЖИДЕК және ЖҮЗІМ ДАҚЫЛДАРЫ  
 
 
 92. 
 
 Айва 
 
 Cydonia Mill 
 
 
 93. 
 
 Ақ қарақат 
 
 Ribes niveum L. 
 
 
 94. 
 
 Алма 
 
 Malus domestica Borkh. 
 
 
 95. 
 
 Алмұрт 
 
 Pyrus communis L. 
 
 
 96. 
 
 Алша 
 
 Prunus cerasifera Ehrh. 
 
 
 97. 
 
 Анар 
 
 Punica granatum L. 
 
 
 98. 
 
 Асханалық жүзім 
 
 Vitis L. 
 
 
 99. 
 
 Бүлдірген 
 
 Fragaria L. 
 
 
 100. 
 
 Грек жаңғағы 
 
 Juglans L. 
 
 
 101. 
 
 Жидек дақылдарының телітушілері 
 
 
 
 
 
 102. 
 
 Інжір 
 
 Ficus carica L. 
 
 
 103. 
 
 Қара қарақат 
 
 Ribes nigrum L. 
 
 
 104. 
 
 Қарлыған 
 
 Ribes uva–crispa L. 
 
 
 105. 
 
 Кәдімгі өрік 
 
 Prunus armeniaca L. 
 
 
 106. 
 
 Кәдімгі шие 
 
 Prunus cerasus L. 
 
 
 107. 
 
 Қожақат 
 
 Rubus L. 
 
 
 108. 
 
 Қызыл қарақат 
 
 Ribes sylvestre (Lam.) Mert. Et W. Koch 
 
 
 109. 
 
 Қызыл шие 
 
 Prunus avium L. 
 
 
 110. 
 
 Таңқурай 
 
 Rubus L. 
 
 
 111. 
 
 Техникалық жүзім 
 
 Vitis L. 
 
 
 112. 
 
 Үй өрігі 
 
 Prunus domestica L. 
 
 
 113. 
 
 Ұшқат 
 
 Lonicera L. 
 
 
 114. 
 
 Шабдалы 
 
 Prunus persica (L) Batsch 
 
 
 115. 
 
 Шетен 
 
 Philadelphus 
 
 
 116. 
 
 Шырғанақ 
 
 Hippophae L. 
 
 
 
 
 
  ГҮЛДІ-СӘНДІК ДАҚЫЛДАР және КӨГАЛ АЛАҢЫНЫҢ ШӨПТЕРІ  
 
 
 117. 
 
 Бақытгүл 
 
 Chrysanthemum L. 
 
 
 118. 
 
 Барқытгүл 
 
 Tagetes L. 
 
 
 119. 
 
 Дәрілік түймедақ 
 
 Matricaria chamomilla 
 
 
 120. 
 
 Әсем құртқашаш 
 
 Gladiolus L. 
 
 
 121. 
 
 Жапаргүл 
 
 Syringa L. 
 
 
 122. 
 
 Канна 
 
 Canna L. 
 
 
 123. 
 
 Клематис 
 
 Clematis L. 
 
 
 124. 
 
 Қызғалдақ 
 
 Tulipa L. 
 
 
 125. 
 
 Лалагүл 
 
 Lilium L. 
 
 
 126. 
 
 Лилей 
 
 Hemerocallis L. 
 
 
 127. 
 
 Нәркес 
 
 Narcissus L. 
 
 
 128. 
 
 Раушангүлдер 
 
 Rosa L. 
 
 
 129. 
 
 Сарыгүл 
 
 Iris L. 
 
 
 130. 
 
 Сәлдегүл 
 
 Paeonia L. 
 
 
 131. 
 
 Сүмбіл 
 
 Hyacinthus L. 
 
 
 132. 
 
 Түрлі жапырақты бетеге 
 
 Festuca L. 
 
 
 133. 
 
 Фрезия 
 
 Freesia Eckl. 
 
 
 134. 
 
 Циния 
 
 Zinnia L. 
 
 
 135. 
 
 Шабындық көдешөп 
 
 Poa pratensis L. 
 
 
 136. 
 
 Шилен 
 
 Zizipfus sativa Gaerth