Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 13 тамыздағы № 508 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 11 қыркүйекте № 9729 тіркелді

Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің 16-бабы 1-бөлігінің 9) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Кіріспе жаңа редакцияда жазылды ҚР Ішкі істер министрінің 28.03.2024 жылғы № 273 Бұйрығына сәйкес (26.06.2023 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 14.04.2024 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

1. Қоса беріліп отырған Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасы бекітілсін.

2. «Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасын бекіту туралы» Ішкі істер министрінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 184 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2012 жылы 10 мамырда № 7633 тіркелген, «Казахстанская правда» газетінің 2012 жылғы 4 тамыздағы № 251-253 (27070-27072) санында, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының 2012 жылғы 2 тамыздағы № 9 актілер жинағында жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті (Б.М. Бердалин):

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде және ресми бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің www.mvd.gov.kz интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары полиция генерал-майоры Е.З. Тургумбаевқа және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Қылмыстық-атқару жүйесі комитетіне (Б.М. Бердалин) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, бірақ 2015 жылғы 1 қаңтардан ерте емес.

Министр полиция генерал-лейтенанты Қ. Қасымов

1. Осы Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) қылмыстық-атқару жүйесі бөліністерінің тәрбие қызметтері қызметкерлерінің бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу тәртібін, оның ішінде:

1) бас бостандығынан айыруға сотталғандарға тәрбиелiк ықпал етуді;

2) карантин бөлiмшесiне жаңадан келген сотталғандармен тәрбие жұмысын;

3) жасақтардағы сотталғандармен тәрбие жұмысын;

4) жазаны өтеудiң дағдылы, жеңілдетілген, қатаң және жеңілдікті жағдайларында тәрбие жұмысын жүргізу ерекшелiктерiн;

5) сотталғандарды босатылуға дайындау кезiнде олармен тәрбие жұмысын жүргізуді;

6) жасақ бастығының, психологтың құжаттамасын;

7) сотталғандардың ерікті ұйымдарын (бұдан әрі – СЕҰ);

8) кәмелетке толмаған сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшелiктерiн;

9) өмiр бойына бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жатқан сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшелiктерiн;

10) сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуде психологтардың қатысуын.

2. Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі (бұдан әрі – мекемелер) сотталғандармен тәрбие жұмысы Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасына, сондай-ақ осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

3. Мекемедегі сотталғандармен тәрбие жұмысын мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөнiндегi орынбасары бақылайды және үйлестiредi. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуді сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің (бөлімшенің, топтың) бастығы мен қызметкерлері, сондай-ақ осы Қағидаларда белгіленген шекте мекеменің басқа да қызметкерлері қамтамасыз етедi.

4. Толық қауіпсіз мекемесін, тәртіптік изоляторды және жалғыз адамдық камераларды қоспағанда, мекемелерде мекеме әкімшілігінің бақылауымен жұмыс істейтін сотталғандардың ерікті ұйымдары құрылады.

5. Сотталғандармен тәрбие жұмысын ұйымдастырудың негiзi:

1) сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы жеке бөлiм болып жоспарланатын мекеменің тоқсанға арналған жұмыс жоспары. Осы бөлімге ұсыныстарды сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің (бөлімше, топ) бастығы жасайды, ол мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарымен келісіледі;

2) жасақ бастығы жасайтын және сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің (бөлімше, топ) бастығымен келісілген және мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары бекітетін жасақтағы тәрбие жұмысының кешенді жоспары болып табылады.

6. Жоспарларда тәрбие жұмысының негiзгi бағыттары, сотталғандармен жеке-тәрбие жұмысы, оларды жалпы, техникалық немесе кәсiптiк оқыту, сотталғандардың ерікті ұйымдарының жұмысын бақылау, мәдени-бұқаралық iс-шаралар өткiзу, дiни және қоғамдық ұйымдармен өзара iс-қимыл жасасу мәселелері көрсетіледі.

7. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге азаматтар мен қамқоршылық кеңестер, сотталғандардың ата-аналар комитеттері, кәсіптік одақтар, еңбек ұжымдары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген қоғамдық бірлестіктер, діни бірлестіктер, қоғамдық және қайырымдылық қорлары, саяси партиялар қатыса алады.

8. Мекемелерде сотталғандардың түзелуіне, яғни заң талаптарын сақтауға, еңбекке және өзге де қоғамдық пайдалы жұмыспен айналысуға, білім және мәдени деңгейін арттыруға, оңалту бағдарламаларына қатысуға ынтасын қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар кешені жүргізіледі.

Іс-шаралар кешенін жүргізу үшін тәрбиелеудің мынадай түрлері пайдаланылады:

1) адамгершiлiк тәрбиесі сотталғандарда моральдық-этикалық түсінікті қалыптастыруға, әрбір сотталған адамның қоғамда өз тәртiбiн күнделiктi сыртқы бақылаусыз реттеу қабiлеттiгін қалыптастыруға бағытталған;

2) әлеуметтiк-құқықтық тәрбиесі мемлекет пен азамат арасындағы өзара қарым-қатынас, бас бостандығынан айыру орындарындағы сотталғандардың құқықтары мен мiндеттерi туралы бiлулерi, құқықтық нормаларды сақтау қажеттiлiгiне көз жеткiзуi, жасаған қылмысының қоғамдық қауiптілігінің мәні туралы түсінік алуына бағытталған;

3) эстетикалық тәрбие сотталғандардың эстетикалық талғамының және қоршаған ортаға адал қатынасының қалыптасуына ықпал ететін табиғат, өнер, әдебиет, сурет сұлулығының түсінігін дамытуға бағытталған;

4) еңбек тәрбиесі сотталғанның еңбек ету қабiлетін дамытуға, оған босатылғаннан кейiн жұмысқа орналасу үшiн қажетті мамандық алуына мақсатталған;

5) дене тәрбиесі бас бостандығынан айыру орындарында сотталғанның дене саулығын бiрқалыпты ұстауға және бос уақытын ұйымдастыруға бағытталған;

6) психологиялық тәрбиесі жазасын өтеп жатқан адамның психологиялық іс-әрекетінің заңдылығын зерттеуге, оның қылмыстық көзқарасын бұзу, сотталғанның жеке басын, оған түзелу процесінде ықпал ететін негiзгi факторды зерттеуге бағытталған.

9. Сотталғандармен тәрбие жұмысы психологиялық-педагогикалық әдістер негізінде жеке, топтық және бұқаралық нысандарда ұйымдастырылады.

Тәрбие жұмысын жүргізу барысында камераларда ұсталатын сотталғандар осы үй-жайларға арналған шағын және үлкен топтарға бірігеді.

10. Әр сотталғанға осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес жеке тәрбие жұмысын жүргiзу күнделiгi (бұдан әрі – ЖТЖ күнделігі) басталады.

Камераларда ұсталынатын сотталғандармен жеке тәрбие жұмысы тікелей сотталғандар ұсталатын камераларда, тәрбие жұмысы үй-жайларында және жасақ бастығы кабинеттерінде жүргізіледі.

Сотталғандармен топтық және бұқаралық тәрбие жұмыстары (сабақтар, дәрiстер, жиындар, диспуттар, конкурстар, көркем өнерпаздар байқаулары, спорттық-ойын сауық iс-шаралары, сотталғандардың ерікті ұйымдарына қатысуы, психодиагностикалық, психотүзету, психопрофилактикалық және консультациялық жұмыс) тәрбие жұмысын шағын және үлкен топтарда жүргiзудi көздейді.

11. Сотталғанды зерделеу және онымен тәрбие жұмысын жүргiзу нәтижелері бойынша қорытындылар Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Қылмыстық-атқару жүйесінің орталықтандырылған автоматтандырылған деректер қоры (бұдан әрі – ҚАЖ ОАДҚ) арқылы ай сайын ЖТЖ күнделігіне жазылады.

11-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР Ішкі істер министрінің 12.07.2022 жылғы № 588 Бұйрығына сәйкес (08.06.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 31.07.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)