№
|
Сала
|
Сарқынды сулардың түрі
|
Ең озық қолжетімді технология *
|
1-кезең
|
2-кезең
|
3-кезең
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1. Суармалы жер шаруашылығы
|
1)
|
|
Коллекторлық-дренаждық суларды (КДС) тазарту
|
Ағындардың бөлігін суландыру үшін қайталама пайдалану мақсатында КДС-ны тоғандарда, ыдыстарда, жинақтағыштарда тұндыру
|
Бірінші кезең бойынша тоғандарда, жинақтағыштарда тұндырған соң одан әрі түйіршікті сүзгілерде сүзумен коагулянттар, флокулянттар қосумен ауаға қанықтыру
|
Екінші кезеңге қосымша: жоғары сулы өсімдіктер бар биоплатоларда соңына дейін тазарту немесе электр диализ немесе кері осмос әдісімен соңына дейін тазарту
|
2. Коммуналдық сарқынды суларды тазарту
|
1)
|
|
Қалалық аэрация станцияларынан шаруашылықтұрмыстық және өндірістік сарқынды сулардың қоспасы
|
Құрамында азот бар қосылыстардың шоғырлануын төмендету үшін итрификациялаумен-денитрификациялаумен аэротенкаларда механикалық және биологиялық тазарту
|
Бірінші кезеңге қосымша: түйіршікті сүзгілерде сүзу; ауаға қанықтырылатын биотоғандарда өңдеу; десорбция градирняларында аммиакты флотациялау, коагуляциялау, үрлеу
|
Екінші кезеңге қосымша:
1) клиноптилолитпен ион ауыстырғыш колонналарда сүзу және өңдеу;
2) көмір сүзгісінде адсорбциялау
|
2)
|
Кәріздің және ағындарды Тазартудың орталықтандырылған жүйелерінің жоқ кезінде ауылды елді мекендердің және қала типтес кенттердің тазартылмаған ағындарын орналастыру
|
Шаруашылық-тұрмыстық ағындар; 100 текше м кем тәуліктік көлеммен тамақ, сүт, қайта өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарының сарқынды сулары
|
Тазартылмаған ағындарды ассенизациялау және сүзу алаңдары мен сарқынды суларды жинақтағыштарға төгу
|
Кәріз бен тазартудың орталықтандырылған жүйелерін салу. Су объектілеріне төгу; олардың жоқ кезінде - сүзу алаңдарына немесе жинақтағыштарға төгу
|
Екінші кезеңге қосымша: жоғары сулы өсімдіктері бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
3. Жеңіл өнеркәсіп
|
1)
|
|
Мақта-мата, тоқыма, жібек, жүн фабрикаларының сарқынды сулары
|
Минералды коагулянттарм ен және полимерлі флокулянттар мен өңдеу, тұндыру немесе флотациялау, сүзгілерде түйіршікті тиеумен соңына дейін тазарту
|
Минералды коагулянттармен және органикалық катиондық реагенттермен өңдеу, тұндыру, сүзгілерде түйіршікті тиеумен соңына дейін тазарту
|
Минералды коагулянттармен және полимерлі флокулянттармен өңдеу, тұндыру, сүзгілерде құмды тиеумен немесе сорбциялы сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
2)
|
|
Былғары өңдеу жөніндегі кәсіпорындардың сарқынды сулары
|
Орташаландыру, тұндыру, реагенттік өңдеу және ақшылттандыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: аэротенкаларда биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: жоғары сулы өсімдіктер бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
4. Тамақ өнеркәсібі
|
1)
|
|
Қант қызылшасы зауыттарының, шарап зауыттарының және жеміс-консерві зауыттардың сарқынды сулары
|
Тұндыру, 2-сатылы аэротенкаларда немесе ұзартылған ауаға қанықтырумен аэротенкаларда биологиялық тазарту
|
Бірінші кезеңдегідей
|
Екінші кезеңге қосымша: жоғары сулы өсімдіктері бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
2)
|
|
Салқындатқыш сусындарды өндіру жөніндегі кәсіпорындардың сарқынды сулары
|
Қышқылдықты/сілтілікті орташаландыру, тұндыру және бейтараптандыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: аэротенкаларда биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: жоғары сулы өсімдіктері бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
3)
|
|
Сүт өнеркәсібі кәсіпорындарының сарқынды сулары
|
Механикалық тазарту: торлар, құм тұтқыштар (орташа шығыны тәулігіне 100 шаршы м астам кезінде), май ұстағыштар (ағындардағы майдың шоғырлануы 100 мг/л астам кезінде), ақшылттандырғыштар, тік тұндырғыштар
|
Бірінші кезеңге қосымша: физикалық химиялық тазарту - электрокоагуля ция, тік тұндырғыштар немесе электрофлотация; аэротенкаларда биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: су түбіндегі пленкалы тиеумен биотенкалар, биосүзгілер тұрақтандырғыштар, жоғары сулы өсімдіктер бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
4)
|
|
Ет өнеркәсібі кәсіпорындарының сарқынды сулары
|
Ішкі цехтық және орталық (аулалық) механикалық тазарту: тезек ұстағыштар, торлар, құм тұтқыштар, май ұстағыштар, ақшылттандырғыштар, тұндырғыштар
|
Бірінші кезеңге қосымша: құмды сүзгілер, микро сүзгілер, биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: электрофлотокоагуляция, көбікті айыру, пропеллерлік және пневмомеханикалық ауаға қанықтырумен аэротенкалар, гидроциклондар, жоғары сулы өсімдіктер бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
5)
|
|
Балық өнеркәсібі кәсіпорындарының сарқынды сулары
|
Механикалық тазарту: торлар, құм тұтқыштар, тұндырғыштар
|
Бірінші кезеңге қосымша: қысымды флотация, табиғи ауаға қанықтырумен ақшылттандырғыштар (шығын тәулігіне 400 текше м астам кезде), биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңдегідей
|
6)
|
|
Май-тоңмай өнеркәсібінің кәсіпорындары
|
Физикалық-химиялық тазарту: тоң майларды күкірт қышқылды алюминиймен коагуляциялау, ауаға қанықтыратын май ұстағыштарды және флотаторларды (екі сатылы) қолданумен қысымды флотация
|
Биологиялық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: су түбіндегі пленкалы тиеумен биотенкалар, биосүзгілер тұрақтандырғыштар, жоғары сулы өсімдіктер бар тоғандарда соңына дейін тазарту
|
5. Мұнай өңдеу
|
1)
|
|
Мұнай өңдеу зауыттарының сарқынды сулары
|
Құм тұтқыштарда, мұнай аулағыштарда, радиалды тұндырғыштарда тазарту, коагулянтты (алюминий сульфаты) пайдаланумен қысымды флотаторларда өңдеу, аэротенкаларда екі сатылы биологиялық тазарту, кейіннен биотоғандарда немесе белсенді көмірде сорбция әдісімен соңына дейін тазартумен үйінді сүзгілерде сүзу
|
Құм тұтқышпен біріккен көп қабатты мұнай аулағыштарда тазарту, коагулянтты (ВПК-101, ВА-1) пайдаланумен қысымды флотаторларда өңдеу, екі сатылы биохимиялық тазарту, құмды сүзгілерде сүзу және белсенді көмірдің бар болуы кезінде биосорбция әдісімен бұдан әрі терең соңына дейін тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: флотациядан кейін сарқынды суларды өңдеудің екі тәсілі:
1. Дистилляциялық қондырғыларда термикалық булану әдісімен суды тұзсыздандыру немесе;
2. 0,5 МПа қысымымен кері осмос әдісімен суды тұзсыздандыру
|
2)
|
|
Мұнай сақтағыштар, жөндеу кәсіпорындары
|
Шағын кәсіпорындар: мұнай аулағыштар, ассенизация, сарқынды сулардың жинақтағыштарына төгу
|
Бірінші кезеңдегідей
|
Бірінші кезеңдегідей
|
6. Көмір өндірісі
|
1)
|
|
Орташа минералданған қышқыл шахталық сулар
|
Ағындар реакциясының көрсеткішін (рН) 7,5-8,5-ге дейін сілті реагенттермен (әкпен, әктаспен) өңдеу, тұндырғыш тоғандарында тұндыру және хлормен немесе хлорлы әкпен залалсыздандыру
|
СО2-ні жою үшін суды ауаға қанықтыру, реагентпен бейтараптандыру, құмды сүзгілерде сүзу және хлорлау
|
Реакциялық ағындар көрсеткішін бірінші сатыда 4-6-ға, екінші - 8,5-9-ға дейін жеткізумен секциялық қоспалағыштарда екі кезеңді бейтараптандыру, флокулянт қосу, құмды сүзгіде сүзу және хлорлау
|
2)
|
|
Бейтарап тұзды (минералданған) шахталық сулар
|
Әр түрлі конструкциялардағы (тік, көлденең, секциялық, сөрелік) тұндырғыштарда тұндыру және хлормен немесе хлорлы әкпен залалсыздандыру
|
Коагулянттарды және флокулянттарды пайдаланумен реагенттік өңдеу, тұндырғыштарда тұндыру, құмды сүзгілерде сүзу, хлормен немесе хлорлы әкпен залалсыздандыру
|
Салынды заттарды жою және тұрудың құрамды төмендету мақсатында шахталық суды өңдеудің кез келген түрі қолданылады:
1) тұндырғыштарда тұндыру, вакууммен дистилляциялық буландыру қондырғыларында тазарту;
2) құмды сүзгілерде тазарту, темір иондарын жою, жұмсарту, электр диализ қондырғыларында өңдеу;
3) құмды сүзгілерде сүзу, қаттылық тұздарын, карбонаттарды жою, кері осмос әдісімен тазарту;
4) құмды сүзгілерде сүзу, карбонаттарды жою, катиондар және анионитті сүзгілер арқылы кезекті сүзумен суды ион ауыстырғышты тұзсыздандыру
|
7. Гальваникалық өндірістер
|
|
|
Қышқылды сілтілі сарқынды сулар
|
Тазартудың кез келген әдістері қолданылады:
1) тазартудың реагентті әдісі: жалпы ағында (қышқылды және сілтілі) сарқынды суларды (СС) орташаландыру, араластыру кезінде реагентпен өңдеу, тұндыру, кварц сүзгілерінде сүзу, электр диализ әдісімен соңына дейін тазарту;
2) тазартудың электро-химиялы қ тәсілі: жалпы ағында (қышқылды және сілтілі) СС орташаландыру, рН-ты түзету (5-6,5), электрохимиялық өңдеу, ақшылттандыру және сүзу, электр диализ әдісімен соңына дейін тазарту;
3) гальваникалық коагуляциялық тазарту: жалпы ағында (қышқылды және сілтілі) СС орташаландыру, рН-ты түзету темір-кокс гальвандық бу өрісінде гальвандық өңдеу, сүзу, алюминий кокс гальвандық бу өрісінде гальвандық өңдеу, сүзу, электр диализ әдісімен соңына дейін тазарту
|
Тазартудың кез келген әдістері қолданылады:
1) электрохимиялық 2 деңгейлі тазарту: СС орташаландыру, рН-ты 8-10-ға дейін электрохимиялық көтерумен электролизердің катодтық камерасында электролиздік өңдеу, түзілетін шламды – металл гидрооксидтерін жою, суды электролиздік өңдеу, электрофлотаторда соңына дейін тазарту, метал гидрооксидтерін, фосфаттарын және сульфидтерін жою;
2) биохимиялық тазарту: СС ағындар бойынша (құрамында мыс барды, құрамында никель барды жеке) бөлу, қоспалағышта орташаландыру, бактериялық дақылдармен аэротенкаларда өңдеу, тұндыру, сүзу, электр диализ әдісімен соңына дейін тазарту;
3) иондық алмасу әдісімен тазарту: суларды ағындар бойынша бөлу, орташаландыру, катион алмастырушы және анион алмастырушы сүзгілерде сүзу
|
Тазартудың кез келген әдістері қолданылады:
1) тазартылған суды шаю ваннасына қайтарумен СС ағын бойынша электрохимиялық тазарту;
2) кері осмос әдісі (гипер сүзу): ағындар бойынша бөлу, патронды сүзгі арқылы 1 және 2-сатының гипер сүзгі қондырғысы арқылы сүзу
|
8. Түсті металлургия
|
1) Қорғасын және мырыш өндірісі
|
|
|
Кенді сулар
|
Әктеу құм тұтқыш, орташаландырғыш , әкті сүтті дайындау торабы, қоспалағыш, бейтараптандырғ ыш), тұндыру (көлденең тұндырғыш), залалсыздандыру (хлорлау блогы)
|
Бірінші кезеңге қосымша: түйіршікті сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: қалдық сақтауышта тұндыру
|
|
|
Байыту фабрикаларының сарқынды сулары
|
Хлорлау (орташаландыру, кальций гипохлоритін дайындау торабы, қоспалағыш реактор), қалдық сақтауышта тұндыру
|
Айналмалы суларды кондиционерлеу (орташаландыру, цианидтерді вакуумдық қуу қондырғысы) және қалдық сақтағышта немесе буферлі тоғанда тұндыру
|
Екінші кезеңге қосымша: тұрақтандыру станциясында тұздық құрамы және рН бойынша кондиционерлеу
|
|
|
Металлургиялық кәсіпорындардың сарқынды сулары
|
Әктеу (құм тұтқыш, орташаландырғыш, әкті сүтті дайындау торабы, қоспалағыш, бейтараптандырғыш), тұндыру (көлденең тұндырғыш) және түйіршікті сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
Градирняларда салқындату жолымен айналмалы суларды салқындату және ион алмастырулық тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: тұрақтандырушылық өңдеу
|
2) Мыс өндірісі
|
|
|
Кенді сулар
|
Қалдық сақтауыштарда тұндыру және хлормен залалсыздандыру
|
Қалдық сақтауыштарда тұндыру, реагенттік коагуляция, тұндыру, гиперсүзу және хлормен залалсыздандыру
|
Қалдық сақтауыштарда тұндыру, реагенттік қайта өңдеу, тұндырмадан құнды заттарды кәдеге жаратумен тұндыру
|
|
|
Байыту фабрикаларының сарқынды сулары
|
Қалдық сақтағыштарда тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: сұйық хлормен өңдеу, әкті сүтпен өңдеу және тұндыру
|
Сүзбейтін түбі бар қалдық сақтауышта тұндыру, айналмалы суларды кондиционерлеу (көмір сүзгілерде сорбциялы тазарту), ион алмастырушылық тазарту, тұрақтандырушылық өңдеу
|
|
|
Мыс қорыту зауыттарының сарқынды сулары
|
Әкті сүтпен өңдеу, көлденең тұндырмаларда тұндыру
|
Ашық гидроциклондарда қатты бөлшектерді қоршау, коагулянт ретінде күкірт қышқылды алюминийді қолданумен реагентті ағынды флотация
|
Екінші кезеңге қосымша: ион алмастырушылық тазарту
|
|
|
Мысты электролит тік рафинадтаудың сарқынды сулары
|
Әкті сүтпен бейтараптандыру , натрий сульфидімен соңына дейін тазарту, гравиялы құмды сүзгілерде сүзу
|
Алдын ала сілтілендірумен электрокоагуляция , тұндыру, ауаға қанықтыру, гравиялы құмды сүзгіде сүзу
|
Тұндыру, реагенттік өңдеу, бұдан әрі элюаттарды қайта өңдеумен және тұздарды кәдеге жаратумен электр диализ, сорбциялы сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
|
|
Күкірт қышқылын өндірудің сарқынды сулары
|
Әкті сүтпен бейтараптандыру , тұндыру тоғандарында тұндыру
|
Бұдан әрі шөгінділерді кәдеге жаратумен сульфидті-пиролюзитті әдіспен күшәнді жою, әкті сүтпен бейтараптандыру, тұндыру тоғандарында тұндыру
|
Екінші кезеңдегідей
|
3) Никель, кобальт өндірісі
|
|
|
Кенді сулар
|
Көлденең тұндырмаларда екі сатылы тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: сүзу, адсорбция (адсорбер үзгі) және кварцты сүзгілерді пайдаланумен соңына дейін тазарту
|
Екінші кезеңдегідей
|
|
|
Байыту фабрикаларының сарқынды сулары
|
Қалдық сақтауыштарда тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: Әкті сүтпен өңдеу, белсенді хлормен тотықтыру, тұндыру
|
Екінші кезеңге қосымша: ион алмастырушылық қондырғыда айналма суларды тұзды құрамы бойынша салқындату
|
4) Алюминий өндірісі
|
|
|
Алюминий тотығын өндірудің сарқынды сулары
|
Сүзгіштікке қарсы экранмен шлам сақтағышта тұндыру
|
Реагентті өңдеу (қышқыл ерітіндісін дайындау бейтараптандырғыш, әкті сүтті дайындау торабы, қоспалағыш реактор), тұндыру (көлденең тұндырғыш) және тұрақтандырғыштық өңдеу (тұрақтандыру станциясы)
|
Екінші кезендегідей
|
|
|
Металл алюминийді өндірудің сарқынды сулары
|
Көлденең тұндырғышта тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: жылдамдықты сүзгіде сүзу
|
Екінші кезеңге қосымша: майды кәдеге жарату, айналма суларды салқындату (салқындату станциясы)
|
|
|
Криолит өндірудің сарқынды сулары
|
Реагентті өңдеу (әкті сүтті дайындау торабы, суперфосфат ерітіндісін дайындау торабы, қоспалағыш, реакциялық камера), көлденең тұндырғышта тұндыру
|
Көлденең тұндырғышта тұндыру, электр диализ
|
Екінші кезеңге қосымша: ионды сүзгіде соңына дейін тазарту
|
5) Титан, магний өндірісі
|
|
|
Байыту фабрикаларының сарқынды сулары
|
Қалдық сақтағышта тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: коагулянттармен өңдеу (әкті сүтті дайындау торабы, қоспалағыш), тұндыру (көлденең тұндырғыш)
|
Екінші кезеңге қосымша: кварцты сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
|
|
Металлурги я кәсіпорындарының сарқынды сулары
|
Әкті сүтпен бейтараптандыру (орташаландырғыш, әкті сүтті дайындау торабы, қоспалағыш реактор), көлденең тұндырғыштарда тұндыру
|
Бірінші кезеңге қосымша: коагулянттармен және флокулянттармен өңдеу (күкірт қышқылды алюминий ерітіндісін дайындау торабы, полиакриламин ерітіндісін дайындау торабы, қоспалағыш), тұндыру (көлденең тұндырғыш), кварцты сүзгілерде соңына дейін тазарту
|
Екінші кезеңге қосымша: ион алмастырушылық қондырғыда тұзсыздандыру
|
6) Құрамында алтын бар рудаларды өндіру және өңдеу
|
|
|
Кенді сулар
|
Тұндыру, (көлбеу немесе тік тұндырғыштар), залалсыздандыру (хлорлау блогы)
|
Тұндыру, коагуляциялау (әкті сүтті дайындау торабы) және залалсыздандыру (хлорлау блогы)
|
Екінші кезеңге қосымша: флокуляциялау (полиакриламид ерітіндісін дайындау торабы, көлденең тұндырғышы), сүзу (жедел сүзгілер)
|
|
|
Құрамында алтын бар рудаларды циандаудан кейінгі сарқынды сулар
|
Кектің алтыннан арылған ерітінділерін сұйық хлормен тазарту (әкті сүтті дайындау торабы, хлорлау қондырғысы, эжектор, орташаландырғыш) және қалдық сақтауышта тұндыру
|
Бірінші кезеңдегідей
|
Оны содан кейін сілті ерітіндісімен аулаумен және өндірістік үдеріске қайтарумен көгеретін қышқылды қышқыл ортада айдау, белсенді хлормен соңына дейін тазарту, тұндыру (қалдық сақтауыш) және тұзды құрамы бойынша салқындату (салқындату станциясы)
|
Комментарий успешно добавлен