Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 28 қыркүйектегі N 2464 Конституциялық заңы

1. Республика Президентiн, Парламентi Мәжiлiсiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, аудандар, облыстық маңызы бар қалалар, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдерін (бұдан әрі осы Конституциялық заңның мәтіні бойынша – әкімдерді), өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін сайлау жалпыға бiрдей, тең және төте сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру жағдайында өткiзiледi.

1-тармақ өзгертілді ҚР 24.05.2021 жылғы № 41-VII Заңымен (25.05.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 05.06.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ өзгертілді ҚР 05.11.2022 жылғы № 156-VII ҚРЗ Заңымен (07.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.01.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

3. Республика азаматтарының сайлауға қатысуы ерiктi болып табылады. Азаматты сайлауға қатысуға немесе қатыспауға мәжбүрлеуге, сондай-ақ оның еркiн бiлдiрудi шектеуге ешкiмнiң де құқығы жоқ.

3-тармақ өзгертілді ҚР 06.05.1999 жылғы №375 Конституциялық Заңымен(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)

1. Жалпыға бiрдей белсендi сайлау құқығы - Республиканың он сегiз жасқа жеткен азаматтарының тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тiлiне, дiнге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жерiне немесе кез келген өзге жағдаяттарға қарамастан, сайлауда дауыс беруге қатысу құқығы.

2. Бәсең сайлау құқығы – Қазақстан Республикасы азаматтарының Президент, Парламент, мәслихат депутаты, әкім немесе өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органының мүшесі болып сайлану құқығы.

2-тармақ өзгертілді ҚР 05.05.1998 жылғы №222-I Конституциялық Заңымен(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
2-тармақ өзгертілді ҚР 24.05.2021 жылғы № 41-VII Заңымен (25.05.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 05.06.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
2-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР 05.11.2022 жылғы № 156-VII ҚРЗ Заңына сәйкес (07.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.01.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

4. Мыналар:

4-бап 4-тармақпен толықтырылды ҚР 05.05.1998 жылғы №222-I Конституциялық Заңына сәйкес(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
4-тармақ өзгертілді ҚР 06.05.1999 жылғы №375 Конституциялық Заңымен(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
4-тармақ  өзгертілді  ҚР 14.04.2004 жылғы № 545 Конституциялық Заңымен (28.06.1999ж. редакцияны қараңыз)(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
4-тармақ  өзгертілді  ҚР 15.04.2005 жылғы № 44 Конституциялық Заңымен(14.04.2004ж. редакцияны қараңыз)(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
4-тармақ  өзгертілді  ҚР 09.02.2009 жылғы № 124-IV Конституциялық Заңымен(19.06.2007ж. редакцияны қараңыз)(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)

1) сотталғандығы белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алып тасталмаған адам;

2) сыбайлас жемқорлық қылмыс және сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаудағы кінәсін сот заңда белгіленген тәртіппен таныған адам Қазақстан Республикасының Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттардың депутаттығына, әкім болуға кандидат, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидат бола алмайды.

2-тармақша өзгертілді ҚР 24.05.2021 жылғы № 41-VII Заңымен (25.05.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 05.06.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
2-тармақша өзгертілді ҚР 05.11.2022 жылғы № 156-VII ҚРЗ Заңымен (07.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.01.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

1. Сайлаушылар Президентті, Парламент Мәжілісі мен мәслихаттардың депутаттарын сайлауға, сондай-ақ әкімдерді сайлауға тең негіздерде қатысады әрі олардың әрқайсысының бір сайлау бюллетеніне тиісінше бір дауысы болады.

1-тармақ өзгертілді ҚР 06.05.1999 жылғы № 375 Конституциялық Заңымен(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ  өзгертілді  ҚР 19.06.2007 жылғы №268 Конституциялық Заңымен(22.12.2006ж. редакцияны қараңыз)(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ жаңа редакцияда жазылды ҚР 24.05.2021 жылғы № 41-VII Заңына сәйкес (25.05.2020 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 05.06.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тармақ өзгертілді ҚР 05.11.2022 жылғы № 156-VII ҚРЗ Заңымен (07.02.2022 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту 01.01.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)

2. Сайлаушылар Республиканың өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін сайлауға тең негiздерде қатысады әрi олардың әрқайсысының тең дауыс саны болады.

3. Кандидаттардың сайлауға тең құқықтармен және шарттармен қатысуына кепiлдiк берiледi.

3-тармақ өзгертілді ҚР 06.05.1999 жылғы № 375 Конституциялық Заңымен(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)
3-тармақ өзгертілді ҚР 14.04.2004 жылғы №545 Конституциялық Заңымен(28.06.1999ж. редакцияны қараңыз)(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі)

3.Тармақ алынып тасталды(ескертуді қараңыз)

3-тармақ алынып тасталды ҚР 08.05.1998 жылғы № 222 Заңымен(алғашқы ресми жарияланғаннан кейін қолданысқа енгізілуі тиіс)

1. Президентті, Парламент Сенатының депутаттарын сайлау кезінде мынадай:

2. Парламент Мәжілісінің депутаттары аралас сайлау жүйесі бойынша: біртұтас жалпыұлттық сайлау округінің аумағы бойынша пропорционалды өкілдік ету жүйесі бойынша, сондай-ақ бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша сайланады.

3. Облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана мәслихаттарының депутаттары аралас сайлау жүйесі бойынша сайланады: біртұтас аумақтық сайлау округінің аумағы бойынша пропорционалды өкілдік ету жүйесі бойынша – депутаттардың жартысы, сондай-ақ бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша екінші жартысы сайланады.

2. Сайлау комиссияларының бiртұтас жүйесiн мыналар құрайды: