«Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 30 маусымдағы Кодексінің 216-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидасы бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының 

1. Осы Қағида «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 216-бабына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін (бұдан әрі - ТБЖ) қолдану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағиданың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) іске қосылған тәуекел бейіні - кедендік декларациядағы мәліметтердің тәуекел бейініндегі мәліметтермен сәйкес келуі;

2) тәуекел бейінін өзекті ету — тәуекел бейініндегі мәліметтерді өзгерту не тәуекел бейінінің қолданылуының күші жойылды деп тану;

3) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шаралар - «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 199-бабымен, сондай-ақ Кодекстің 25-тарауына сәйкес кедендік сараптамамен анықталған кеден одағының кеден заңнамасын және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтарды болдырмау және (немесе) анықтау мақсатында кедендік бақылаудың бір немесе бірнеше нысандарын қолдану;

4) тәуекелдерді анықтау жөніндегі нысаналы әдістеме - математикалық-статистикалық әдістерді пайдаланумен және (немесе) сарапшылық әдістерді қолданумен ақпаратқа талдау жүргізу тәртібі.

3. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдары іріктеу қағидатын негізге алады және кедендік бақылаудың кеден одағы мен Қазақстан Республикасының кеден заңнамаларының сақталуын қамтамасыз ету үшін жеткілікті нысандарымен ғана шектеледі.

Кедендік бақылаудың объектілері мен нысандарын таңдаған кезде ТБЖ қолданылады.

4. Кеден органдарында ТЖБ тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды әзірлеу және практикалық іске асыру, оларды қолдану тиімділігін бағалау, сондай-ақ кедендік операциялардың жасалуын бақылау жөніндегі, кеден органдарында бар ақпаратты үздіксіз жаңартуды, талдауды және түзетуді көздейтін жұмыстардың жиынтығын білдіреді.

5. Кеден органдарындағы ТБЖ қағидаттары:

1) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі қабылданған шараларға сәйкес кеден одағының қолданыстағы кеден заңнамасы мен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін білдіретін заңдылық қағидаттары;

2) кеден одағының кеден заңнамасы мен Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы кеден органдарының барлық міндеттерін және оларды шешу тәсілдерін бағындыруды білдіретін нысананы бағыттау қағидаттары;

3) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі қабылданған шаралар бойынша шешімдер қабылдауға бірыңғай тәсілдерді айқындауды білдіретін тәуекелдерді басқару бірлігінің қағидаттары;

4) кеден органдарында бар барлық ақпараттық жүйелерді бірыңғай ықпалдастыру процесінде пайдалануды және ақпарат көздерінің үйлесімділігін, оларды өңдеу және талдау рәсімдеріне бірыңғай тәсілдерді қамтамасыз ету, сондай-ақ кедендік әкімшілендірудің барлық деңгейінде ақпараттың өзара байланысын білдіретін ақпараттық бірлік және біртұтастық қағидаттары;

6. Кеден органдарындағы ТБЖ элементтері:

1) кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар туралы ақпаратты жинау және өңдеу;

2) тәуекелді талдау және бағалау;

3) тәуекелдерді басқару жөніндегі шараларды әзірлеу және іске асыру;

4) қабылданған шаралардың нәтижелерін қорытындылау және ұсыныстар дайындау.

7. Кеден органдары ТБЖ-ны тауарларды, халықаралық тасымалдың көлік құралдарын, бақылауға жататын құжаттар мен адамдарды, сондай-ақ осындай тауарлар мен халықаралық тасымалдың көлік құралдарына, құжаттарға және адамдарға қолданылатын кедендік бақылау нысандарын және кедендік бақылауды жүргізу дәрежесін айқындау үшін қолданады.

8. Кедендік бақылау кезінде ТБЖ қолдану екі бағытта тауарларды шығарғанға дейін және шығарғаннан кейін жүзеге асырылады.

9. Кеден органдарының лауазымды адамдары тауарларды шығарғанға дейін кедендік бақылау жүргізген кезде:

1) тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қалыптастыруды;

2) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің құрылымдық бөлімшелерінің және (немесе) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның барлық деңгейдегі аумақтық бөлімшелерінің тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын әзірлеу кезіндегі өзара іс-қимылын;

3) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің кедендік бақылауды жүргізу кезінде тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қолдануын;

4) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды қолдануын талдау мен бақылауды;

5) тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын өзекті етуді жүзеге асырады.

10. Кеден органдарының лауазымды адамдары тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізген кезде:

1) тәуекел индикаторларын қалыптастыруды;

2) ТБЖ негізінде кедендік тексеру жүргізу үшін объектілерді таңдауды;

3) жүргізілген кедендік тексерулер бойынша нәтижелер жүргізуді, талдауды және бағалауды;

4) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің құрылымдық бөлімшелерінің және (немесе) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның барлық деңгейдегі кедендік тексерулер жүргізуге уәкілетті аумақтық бөлімшелерінің тәуекел индикаторларын әзірлеу кезіндегі өзара іс-қимылын жүзеге асырады.

11. Кеден органдары тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын әзірлеу мақсатында:

1) тәуекелді талдау объектілері туралы ақпаратты жинақтау жөнінде іс-шараларды ұйымдастыруды;

2) әр түрлі көздерден алынған ақпаратты жинау мен өңдеуді, сондай-ақ ақпараттық дерекқор қалыптастыру мен жүргізуді;

3) тәуекелдерді анықтау, оларды сәйкестендіру және бағалау үшін деректерді (мәліметтерді) талдауды;

4) кеден заңнамасын ықтимал бұзушылықтардың белгілерін анықтау мен талдауды;

5) талдау нәтижелері бойынша тәуекелдерді бағалауға негізделе отырып, тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шараларды қолдану жөніндегі ұсыныстарды әзірлеуді жүзеге асырады.

12. ТБЖ-ны қолдана отырып кедендік бақылауды жүргізу мақсатында кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден ісі саласындағы уәкілетті орган аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдары мынадай іс-қимылдарды жүргізеді:

1) кедендік декларацияда мәлімделген және кедендік тазалауға ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген мәліметтерді тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикаторларындағы мәліметтермен іске қосылған тәуекел бейіндерінің бар-жоқтығына салыстырып тексеру жүргізеді;

2) іске қосылған тәуекел бейіндері болған жағдайда тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикатордарындағы тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шаралар қабылдайды.

Әлеуетті тәуекел болған жағдайда кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден органдарының лауазымды адамдары кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жазбаша рұқсатымен тәуекел бейіндерінде және тәуекел индикаторларында көрсетілгендерден басқа тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде қосымша шаралар қабылдайды.

Кедендік декларацияда және кедендік тазалауға ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген мәліметтерді тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикаторларындағы мәліметтермен салыстыруды жүргізгеннен кейін кедендік декларацияға өзгерістер енгізу кезінде іске қосылған тәуекел бейіндерінің бар-жоқтығына қайталап салыстырып тексеру жүргізіледі.

Кедендік бақылаудың жүргізілген нысандарының нәтижелері бойынша тәуекелдердің алдын алу мен азайту жөнінде қабылданған шаралардың нәтижелері туралы есеп толтырылады.

13. Кедендік бақылау жүргізу кезінде тәуекелдерді бағалау мен басқару ақпараттық жүйелерді қолданумен және (немесе) қағаз тасымалдағыштар негізінде жүзеге асырылады.

Тәуекелдерді бағалау және басқарудың ақпараттық жүйесін қолданумен кедендік бақылауды жүргізу кезінде кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден ісі саласындағы уәкілетті орган аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдары жүйе берген тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту, оның ішінде кездейсоқ іріктеу әдісімен де жүзеге асырады.

14. ТБЖ-ның жұмыс істеу мониторингін және есепке алуды жүзеге асыру мақсаты кедендік бақылау кезінде тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қолдануға бақылауды қамтамасыз ету болып табылады.

ТБЖ-ның жұмыс істеу мониторингі және есепке алу кедендік бақылау жүргізген кезде тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды қолдану нәтижелері туралы есептерге талдау жүргізуді көздейді.

Кеден органдары тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын одан әрі іске асырудың орындылығын айқындау, қолданудың тиімділігін болжамдау және санын қысқарту үшін қолдану нәтижелерін талдауды жүзеге асырады.

Қолда бар тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын одан әрі қолданудың тиімділігін талдау және болжамдау, сондай-ақ тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шаралар қабылдаудың нәтижелерін талдау нәтижелері бойынша тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын өзекті ету туралы шешім қабылданады.