Кәсіп карточкасы | «Пенитенциарлық жүйесіндегі сотталғандармен жұмыс істейтін әлеуметтік қызметкер» |
Кәсіп коды | 2634-4-001 |
Кәсіп атауы | Қылмыстық атқару жүйесі мекемесінің консультанты |
СБШ бойынша біліктілік деңгейі | 7 |
БА сәйкес кәсіптік біліктілік деңгейі | Кәсіби консультант: тиісті мамандығы бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және мамандығы бойынша кемінде 2 жыл жұмыс өтілі. |
Кәсіптік білім деңгейі | Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) әлеуметтік, психологиялық, педагогикалық білім және мамандығы бойынша кемінде 2 жыл жұмыс өтілі. |
1-еңбек функциясы: Бағдарламалау және жоспарлау. Пациенттерге ұзақ мерзімді диагностикалық қадағалауды жүзеге асыру | 1-міндет: Психологиялық және әлеуметтік зерттеулердің мақсаттары мен міндеттерін белгілеу, қадағалау жүргізу | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Қоғамға қайта әлеуметтену және іс-әрекеттер жоспарын (сотталғандармен бірге мақсаттарды, болашақ жұмыстың міндеттерін, қызмет әдістерін, құралдарын, нысандары мен кезеңдерін айқындау) әзірлеу. 2. Сотталғандар және әлеуметтік қызмет мамандары арасында сенім ахуалын қалыптастыру. 3. Психологиялық және әлеуметтік зерттеулер жүргізу, іс-әрекеттерді әлеуметтік қызметімен үйлестіру. 4. Міндетті түрде сотталғанның, оның тағдырына мүдделі адамдардың қатысуымен құжаттарды ресімдеу және бекітуге дайындау. 5. Бақылау жүргізу. 6. Сотталғанды заңға бағынышты мінез-құлыққа тарту. |
2. Білуге тиіс: 1. «Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексi» Қазақстан Республикасының кодексі (бұдан әрі – Қылмыстық кодексі). 2. Ұзақ мерзімді әлеуметтік, психологиялық зерттеулерді жүргізу ерекшеліктерін. 3. Клиникалық қадағалау жүргізу әдістемесін. 4. Өзара әрекеттесу клиника-психологиялық, әлеуметтік-психологиялық және педагогикалық аспектілерін. |
2-міндет: Ұйымдастыру-атқарушылық | Икемділіктер мен дағдылар: 4.1. Оқыту-нұсқау беру, кеңес беру, нақты іс-әрекеттерді ұйымдастыру. 5.2. Көмек көрсету, қолдау, ынталандыру, түзету, қарым-қатынасты және әлеуметтік пайдалы қызметтерді ұйымдастыру 3. Сотталғандардың, мамандардың өзара іс-әрекетті қамтамасыз ету, ынтымақтастықты үйлестіру, жеке іс-әрекеттер мен жұмыс кезеңдері нәтижелілігін бақылау және бағалау. |
6. Білуге тиіс: 1. Нормативтік құқықтық актілер: «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексі. Қылмыстық кодексі. «Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көмек көрсету туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. 2. Психологиялық, педагогикалық және социологиялық қорытындыны құру қорытынды. |
2-еңбек функциясы: Психологиялық - әлеуметтік зерттеу жүргізу | 1-міндет: Психологиялық - социологиялық зерттеу жүргізудің тиісті әдістерін іріктеу | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріне отырғызылған адамдарға әлеуметтік және психологиялық қолдау көрсету. 2. Арнайы шаралар жүйесін орындау: қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде «әлсіз» сотталғандарды және олардың тәуекел топтарын қалыпты күтуге қиындық тудыратын басқалардан ерекшеленетін объективтік және субъективтік мұқтаждыққа шалдыққан «әлсіз» сотталғандардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын тұрмыстық жағдайларын нығайту, сақтау немесе қалпына келтіру; бостандықта өмір сүруге және пост-пенитенциарлық оңалтуға дайындау. |
Білуге тиіс: 1. Нормативтік құқықтық актілер: Қазақстан Республикасының Конституциясы. Қылмыстық кодекс. 2. Эксперименттік-психологиялық педагогикалық әдістерді таңдау принциптері. 3. Тұлғаның даму Тұжырымдамасы, психопатологияның ерекшеліктері. |
2-міндет: Өмірлік жағдайына диагностика жасау | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Өмірдің ауыр жағдайына, қылмыстық іске бару, бостандығынан айыру жеріне сотталып жеткізген себептерін (детерминант-факторлары), жаңа пенитенциарлық-әлеуметтік проблемаларын туындаған жағдайлар мен жайлар себептерін анықтау. 2. Қылмыстық-атқару жүйесінің сотталғанға тигізетін әсері деңгейін, оның ішінде нақты тұлғаның басқа ерекшеліктерін, жалпылығын, ортасын анықтау. |
Білуге тиіс: 1. Нормативтік құқықтық актілер: «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекс. Қылмыстық кодекс. «Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы» Заң. 2. Сотталғандарға әлеуметтік қызмет көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі әлеуметтік жұмыс этикасының халықаралық Кодексі және өзге де нормативтік құжаттар. |
3-еңбек функциясы: Пенитенциарлық жүйедегі сотталғандарға консультациялық жұмысы | 1-міндет: Консультация беру, әлеуметтік қолдау тобын құру | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Кәсіптік консультация беру әдістерін меңгеру. 2. Отбасылық ресурстарын жұмылдыруға бағытталған отбасылық консультация беру әдістерін меңгеру. 3. Азаматқа оң көзқарас, шыдамдылық таныту, эмоциялық қолдау көрсету. 4. Кәсіптік қызметі үрдістерін басқару және бақылау, дәлелдеу және ақпаратты сауатты пайдалану. |
Білуге тиіс: 1. Нормативтік құқықтық актілер: Еңбек кодексі. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодексі. «Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көмек көрсету туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. 2. Медиация, шиеленіс жағдайларын шешу әдістері мен тәсілдері. |
Жеке құзыреттеріне қойылатын талаптар | Жұмысты ұйымдастыру, коммуникациялар дағдылары, стреске төзімділік, ұжымда жұмыс істеу, жауаптылық, нәтижелерге бағдарлану. |
СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы | 8-деңгей | Мекеменің (ұйымның) басшысы |
БА-мен байланысы | Мекеменің (ұйымның) басшысы | Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы. |
Еңбек жағдайлары (мазмұны және сапасы) | Жұмысты орындау орны, жұмыс уақыты, демалыс уақыты режимі, еңбек демалысының ұзақтығы, еңбекке ақы төлеу шарттары және өзге де еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек және ұжымдық шарттарда белгіленеді. |
Кәсіп карточкасы | «Әлеуметтік саладағы психолог-консультант» |
Кәсіп коды | 2634-9-004 |
Кәсіп атауы | Әлеуметтік саладағы психолог-консультант |
СБШ бойынша біліктілік деңгейі | 6 (6.1., 6.2., 6.3.) |
БА, халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту ұйымдарының басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына сәйкес кәсіптік біліктілік деңгейі | І санатты психолог: тиісті мамандығы бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және 2-санатты психолог ретінде кемінде 2 жыл жұмыс өтілі. ІІ санатты психолог: тиісті мамандығы бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және санаты жоқ психолог ретінде кемінде 3 жыл жұмыс өтілі. Психолог: тиісті мамандығы бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды. Әлеуметтік жұмыс жөніндегі консультант: біліктілігі жоғары деңгейдегі маман: жоғары санат: жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) (әлеуметтік, педагогикалық, медициналық) білім және жұмыс өтілі бірінші санаттағы біліктілігі жоғары деңгейдегі маман ретінде кемінде 3 жыл; бірінші санат: жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) (әлеуметтік, педагогикалық, медициналық) білім және жұмыс өтілі екінші санаттағы біліктілігі жоғары деңгейдегі маман ретінде кемінде 2 жыл; екінші санат: жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) (әлеуметтік, педагогикалық, медициналық) білім және жұмыс өтілі санаты жоқ біліктілігі жоғары деңгейдегі маман ретінде кемінде 1 жыл; санаты жоқ: жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) (әлеуметтік, педагогикалық, медициналық) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды. |
Кәсіптік білім деңгейі | Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) психологиялық білім және ұйымның тиісті бейініне сәйкес келетін экономикалық қызметінде кемінде 5 жыл жұмыс өтілі. |
1-еңбек функциясы: Әлеуметтік топтарға және жеке адамдарға психологиялық көмек көрсету бойынша ведомствоаралық топтарды құру | 1-міндет: Ведомствоаралық өзара әрекеттесу бағдарламаларының басқа бағдарлы мамандарымен бірлесіп әзірлеу | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Әлеуметтік топтарға және жеке тұлғаларға психологиялық көмек көрсету бойынша ведомствоаралық топтарды дайындау. 2. Психологиялық қорғауды жоғарылату және халық психологиялық сәтсіздігін алдын алу бағдарламаларын әзірлеу. 3. Белгіленген міндеттеріне сәйкес ведомствоаралық топтың мамандарын тиімді психологиялық даярлаудың нысандары мен әдістерін іріктеу. |
Білуге тиіс: 1. Жеке тұлға психологиясы принциптері мен негіздерін. 2. Психотерапия және психологиялық кеңес беру принциптерін. 3. Командада жұмыс істеу, әртүрлі ведомстволар мамандары қызметін ұйымдастыру технологияларын. 4. Ведомствоаралық командаларды дайындау үшін әлеуметтік, психологиялық және басқа ресурстарын жандандыру әдістерін. |
2-міндет: Клиенттерге психологиялық көмек көрсету жөнінде ведомствоаралық тобының мамандарына кеңес беру | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Клиникалық психологиядағы нақты психологиялық мәселелерін шешуде заманауи құралдарын, психотехнологияларды дұрыс іріктеу және пайдалану. 2. Клиент талаптарына және мәселесіне сәйкес келетін дұрыс іріктеу жасау. 3. Психикалық әсердің бағыты мен технологиясын іріктеу. |
Білуге тиіс: 1. Клиенттердің психологиялық қасиеттері мен күйлері. 2. Психологиялық кеңес беру негізгі заманауи тұжырымдамалары. 3. Мамандармен тиімді қарым-қатынас жасау техникалары. 4. Кәсіптік этика талаптары. |
2-еңбек функциясы: Халықтың өмір сүру ортасының психологиялық қауіпсіздігі мен жайлылығы мониторингін ұйымдастыру | 1-міндет: Халықтың тіршілік ортасының талаптары мен мүмкіндіктеріне сәйкестігінің психологиялық өлшемдерін айқындау | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Психологиялық тәуекелдерді, әлеуметтік және психологиялық шиеленіс факторларын анықтау және бағалау 2. Алынған деректерді жалпылау, олардың негізінде теріс құбылыстарды барынша азайту үшін психологиялық ұсыныстарын әзірлеу. 3. Өз ұстанымын дәлелдеу. |
Білуге тиіс: 1. Әлеуметтік психология, кіші топтар психологиясы. 2. Күйзеліс күйлер психологиясы. 3. Төтенше жағдайлар психологиясы, жоғалту, қайғы психологиясы. 4. Халықтың ұлттық, этномәдени және конфессиялық ерекшеліктері мен танымал дәстүрлері. 5. Отбасы психологиясы, отбасылық кеңес беру, отбасылық дағдарыстар. |
2-міндет: Халықтың өмір сүру ортасының психологиялық қауіпсіздігі мен орта жайлылығы мониторингін жасау және алынған мәліметтерді талдау | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Тәуекелдер мен әлеуметтік-психологиялық шиеленіс факторларын бағалау. 2. Халықтың өмір сүру ортасының психологиялық қауіпсіздігі мен орта жайлылығы мониторингі нәтижелері бойынша материалдар әзірлеу. 3. Халықтың өмір сүру ортасының психологиялық қауіпсіздігі мен жайлылығы мониторингі нәтижелерін талдау кезінде анықталған шиеленісті төмендету мәселелеріне жеке және топтық кеңес беру. 4. Халықтың өмір сүру ортасының психологиялық қауіпсіздігі мен жайлылығы мониторингі нәтижелерін есепке ала отырып, әлеуметтік және психологиялық шиеленісті төмендету бойынша профилактикалық жұмыстарды жүргізу. |
Білуге тиіс: 1. Отбасылық психология, отбасылық кеңес, отбасылық дағдарыстар. 2. Әлеуметтену, әлеуметтік бейімделу мәселелері, әлеуметтік ортаның сипаттамалары. 3. Күйзеліс жағдай психологиясы. 4. Халықтың ұлттық, этномәдени және конфессиялық ерекшеліктері мен ұлттық дәстүрлері. |
3-еңбек функциясы: Әртүрлі дереккөздерінің ресурстарын пайдаланып клиенттерге жеке психологиялық қолдау бағдарламаларын әзірлеу | 1-міндет: Команда құру, оның ішінде ведомство аралық негізінде, клиенттердің жеке ресурстарын белсендіру бағдарламаларын жүзеге асыру | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Клиенттерді психологиялық қолдау бойынша топтық жұмыс бағдарламаларын әзірлеу. 2. Өмірлік қиын жағдайға тап болған әлеуметтік топтар мүшелеріне, оның ішінде ведомствоаралық негізінде мамандардың қатысуымен психологиялық көмек көрсету бағдарламаларын әзірлеу. |
Білуге тиіс: 1. Дағдарыс жағдайлар психологиясы (тұжырымдамалар, тәсілдер, факторлар, әдістер және жұмыс әдістемелер), тәуекелтану, қайғы, жоғалту психологиясы. 2. Төтенше жағдайлар психологиясы (тәсілдері, мәселелері, көмек түрлері, салдары). 3. Кіші топтар психологиясы (түрлері, кіші топтардағы қарым-қатынастар, топтағы қысым). |
2-міндет: Психологиялық көмекке мұқтаж клиенттерге психологиялық қолдау көрсетуді ұйымдастыру | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Клиенттер мәселелерін шешу үшін ақпараттық дерекқорлармен және басқа ақпараттық жүйелерімен жұмыс істеу заманауи технологияларын пайдалану. 2. Клиенттің жеке деректерін сақтау және өңдеу. |
Білуге тиіс: 1. Әлеуметтену мәселелері (тұжырымдамалар, тәсілдер, әлеуметтенудің бұзылу белгілері, салдары, көмек түрлері). 2. Әлеуметтену бұзылыстарындағы психологиялық көмек көрсету технологиялары, әдістері мен түрлері. 3. Психологиялық тренингті ұйымдастыру және өткізу негіздері (әдістеме, іске асыру, нәтижелер, салдар). |
4-еңбек функциясы: Халыққа, әлеуметтік саласының органдары және ұйымдар қызметкерлеріне психологиялық білім беру жүйесін құру жөніндегі ұйымдастырушылық қызметі | 1-міндет: Психикалық және физикалық денсаулығын сақтауда және қолдауда психологиялық факторлардың рөлі туралы ақпараттарды тарату | Икемділіктер мен дағдылар: 1. Клиенттің мәселелерін шешу үшін ақпараттық дерекқорлармен және басқа ақпараттық жүйелермен жұмыс істеуге арналған заманауи технологияларды пайдалану. 2. Клиенттің жеке деректерін сақтау және өңдеу. |
1. Білуге тиіс: 2.1. Психологиялық ғылым мен практикалық психология (әлеуметті психологияландыру) туралы ғылыми көзқарастар мен ұғымдарды қалыптастыру жолдары мен әдістерін меңгеру. 2. Адамның психикалық және физикалық денсаулығына психологиялық факторлардың әсер ету қағидаттары. |
2-міндет: Психологиялық білім беру бойынша әлеуметтік саласының органдары мен ұйымдар қызметкерлеріне ұсынымдарды әзірлеу | 1. Икемділіктер мен дағдылар: 2.1. Микро- және макроорталарын психикалық үйлестіру мақсатында психологиялық білімді қолдану және пайдалану тұрақты қажеттілігін қалыптастыру. 3.2. Ақпаратпен, желілік ресурстармен, ақпараттық жүйелермен және бағдарламалармен заманауи жұмыс технологияларын меңгеру. 3. Жеке даму мақсатында психологиялық білімді қолдану және пайдалану тұрақты қажеттілігін қалыптастыру. |
1. Білуге тиіс: 2.1. Әлеуметтік саласындағы нақты органдар мен ұйымдар шешетін мәселелер. 3.2. Жеке және әлеумет деңгейінде психикалық денсаулықты сақтау нығайту заманауи тәсілдері мен үрдістері. 3. Тұрмыстың және отбасылық тәрбиелеудің ұлттық және аумақтық ерекшеліктері (халық дәстүрлері, тәрбиелеудің этномәдени және конфессиялық ерекшеліктері). |
Жеке құзыреттеріне қойылатын талаптар | Жұмысты ұйымдастыру, коммуникациялар дағдылары, стреске төзімділік, ұжымда жұмыс істеу, жауаптылық, нәтижелерге бағдарлану |
СБШ шеңберінде басқа мамандықтарға қатысы | 7-деңгей | Құрылымдық бөлімшенің басшысы. Мекеме (ұйым) бөлімінің (бөлімшесінің) меңгерушісі. |
БА-мен байланысы | Құрылымдық бөлімшенің басшысы. Мекеме (ұйым) бөлімінің (бөлімшесінің) меңгерушісі. | Халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту ұйымдарының басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары. |
Еңбек жағдайлары (мазмұны және сапасы) | Жұмысты орындау орны, жұмыс уақыты, демалыс уақыты режимі, еңбек демалысының ұзақтығы, еңбекке ақы төлеу шарттары және өзге де еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек және ұжымдық шарттарда белгіленеді. |