1. Қазақстан Республикасының жер қоры нысаналы мақсатына сәйкес мынадай санаттарға бөлiнедi:
Қазақстан Республикасының Жер кодексі Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы № 442-II Кодексі
Құжат мәтініндегі «мемлекеттік қажеттіктер» сөздер «мемлекет мұқтажы» сөздермен ауыстырылды ҚР 06.07.2007 жылғы № 279 Заңы бойынша ( 12.01.2007 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін қолданысқа енгізілуі тиіс) 14.07.2007 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды. Құжат мәтініндегі «шаруа (фермер) қожалығын», «Шаруа (фермер) қожалығын», «шаруа (фермер) қожалығы», «шаруа (фермер) қожалығының» сөздер «шаруа немесе фермер қожалығын», «Шаруа немесе фермер қожалығын», «шаруа немесе фермер қожалығы», «шаруа немесе фермер қожалығының» сөздермен ауыстырылды ҚР 06.07.2007 жылғы № 279 Заңы бойынша ( 12.01.2007 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін қолданысқа енгізілуі тиіс) 14.07.2007 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды. Құжат мәтініндегі «құқықты куәландыратын құжаттарды», «құқықты куәландыратын құжаттар», «құқықты куәландыратын құжат», «құқықты куәландыратын құжатқа», «құқықты куәландыратын құжатта», «құқықты куәландыратын құжаттағы» сөздер «сәйкестендіру құжаттарын», «сәйкестендіру құжаттары», «сәйкестендіру құжаты», «сәйкестендіру құжатына», «сәйкестендіру құжатында», «сәйкестендіру құжатындағы» сөздермен ауыстырылды ҚР 26.07.2007 жылғы № 311 Заңы бойынша ( 21.07.2007 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 09.08.2007 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды. Құжат мәтініндегі «(республикалық маңызы бар қаланың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың)», «(республикалық маңызы бар қала, астана), аудандар (облыстық маңызы бар қалалар)», «(республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың)», «облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «облыс (республикалық маңызы бар қала, астана)», «Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «Облыстар (республикалық маңызы бар қала, астана)», «облыстардың (республикалық маңызы бар қала, астана)», «Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «(облыстық маңызы бар қалалардың)», «(облыстық маңызы бар қаланың)» сөздер «, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың», «, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың», «облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «, облыстық маңызы бар қалалардың», «, облыстық маңызы бар қаланың» сөздермен ауыстырылды ҚР 20.07.2011 жылғы № 464-IV Заңы бойынша ( 15.07.2011 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 06.08.2011 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды. Құжат мәтініндегі «ауыл (село)», «ауылдық (селолық)», «ауылдар (селолар)», «ауылдардың (селолардың)», «ауылдың (селоның)», «ауылда (селода)», «Селодағы», «ауылдарды, селолар», «село», «селолық» сөздер «ауыл», «ауылдық», «ауылдар», «ауылдардың», «ауылдың», «ауылда», «Ауылдағы», «ауылдар», «ауыл», «ауылдық» сөздермен ауыстырылды ҚР 03.07.2013 жылғы № 121-V Заңы бойынша ( 13.06.2013 ж. редакцияны қараңыз) Құжат мәтініндегі «тауарлы ауыл шаруашылығы өндiрiсiн», «Тауарлы ауыл шаруашылығы өндiрiсiн», «тауарлы ауыл шаруашылығы өндiрiсiнің» сөздер «ауыл шаруашылығы өндiрiсiн», «Ауыл шаруашылығы өндірісін», «ауыл шаруашылығы өндiрiсiнің» сөздермен ауыстырылды ҚР 04.05.2018 жылғы № 151-VІ Заңы бойынша (27.12.2017 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 10.05.2018 жылы № 85 (28714) „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Құжат мәтініндегі «комиссияға», «Комиссияның», «Комиссия», «комиссияның» сөздер «жер комиссиясына», «Жер комиссиясының», «Жер комиссиясының», «жер комиссиясының» деген сөздермен ауыстырылды ҚР 04.05.2018 жылғы № 151-VІ Заңы бойынша (27.12.2017 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізілуі тиіс) 10.05.2018 жылы № 85 (28714) „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды Құжат мәтініндегі «оралмандарға», «Оралмандарға» және «оралмандардың» деген сөздер тиісінше «қандастарға», «Қандастарға» және «қандастардың» деген сөздермен ауыстырылды ҚР 13.05.2020 № 327-VІ Заңына сәйкес (өзгерту 02.01.2021 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Құжат мәтініндегі «сауда-саттықты (конкурстарды, аукциондарды)», «сауда-саттығын (конкурстар, аукциондар)», «сауда-саттыққа (конкурстарға, аукциондарға)», «сауда-саттықта (конкурстарда, аукциондарда)», «сауда-саттықты (конкурсты, аукционды)», «сауда-саттық (конкурстар, аукциондар)», «Сауда-саттық (конкурстар, аукциондар)», «сауда-саттықтардың (конкурстардың, аукциондардың)» деген сөздер тиісінше «сауда-саттықты (аукциондарды)», «сауда-саттығын (аукциондарын)», «сауда-саттыққа (аукциондарға)», «сауда-саттықта (аукциондарда)», «сауда-саттықты (аукционды)», «сауда-саттық (аукциондар)», «Сауда-саттық (аукциондар)», «сауда-саттықтың (аукциондардың)» деген сөздермен ауыстырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (24.06.2021 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Осы Заңға өзгеріс енгізу қарастырады - ҚР 09.04.2025 жылғы № 179-VIII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2027 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Осы Заңға өзгеріс енгізу қарастырады - ҚР 12.06.2025 жылғы № 179-VIII Заңына сәйкес (өзгерту 13.08.2025 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Осы Заңға өзгеріс енгізу қарастырады - ҚР 26.06.2025 жылғы № 198-VIII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2026 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Осы Заңға өзгеріс енгізу қарастырылады - ҚР 15.07.2025 жылғы № 207-VIII Заңына сәйкес (өзгерту 15.09.2025 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) Осы Заңға өзгеріс енгізу қарастырылады - ҚР 17.07.2025 жылғы № 213-VIII Заңына сәйкес (өзгерту 01.10.2025 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
Редакция 27.08.2025 жылы берілген өзгерістер мен толықтырулармен
І бөлiм. Негізгі ережелер
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Қазақстан Республикасының жер қоры
1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер;
2) елдi мекендердiң (қалалардың, кенттер мен ауылдық елдi мекендердiң) жерi;
3) өнеркәсiп, көлiк, байланыс жері, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік, ядролық қауіпсіздік аймағы мұқтажына арналған жер және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жер;
3-тармақша өзгертілді ҚР 06.01.2012 жылғы № 529-IV Заңымен (21.07.2011 ж. редакцияны қараңыз) (қолданысқа енгізілуі тиіс алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн өткен соң) 3-тармақша өзгертілді ҚР 13.02.2012 жылғы № 553-IV Заңымен (25.01.2012 ж. редакцияны қараңыз) 3-тармақша жаңа редакцияда жазылды ҚР 05.07.2023 жылғы № 17-VIII Заңына сәйкес (19.04.2023 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 01.01.2024 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерi, сауықтыру мақсатындағы, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жер;
5) орман қорының жерi;
6) су қорының жерi;
7) босалқы жер.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған жер белгiленген нысаналы мақсатына сәйкес пайдаланылады. Жердiң құқықтық режимi оның қай санатқа тиесiлiлiгiне және жердi (аумақты) аймақтарға бөлуге сәйкес рұқсатты пайдаланылуына негiзделiп айқындалады.
3. Қазақстан Республикасының аумағында табиғи жағдайлары бойынша мынадай аймақтар ерекшеленедi:
1) орманды дала;
2) дала;
3) қуаң дала;
4) шөлейттi;
5) шөлдi;
4) жерге орналастыру, мемлекеттiк жер кадастры және жер мониторингі жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлер мен нормативтік құжаттарды, әдістемелерді әзірлеу және бекiту;
4-тармақша өзгертілді ҚР 20.07.2011 жылғы № 464-ІV Заңымен (15.07.2011 ж. редакцияны қараңыз)
4-1) әкімшілік-аумақтық бірліктердің шекараларын белгілеу және өзгерту жөніндегі жобаларды жасау қағидаларын әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-1-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-2) жер учаскелерін қалыптастыру жөніндегі жерге орналастыру жобасын жасау қағидаларын әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-2-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-3) шаруашылықішілік және шаруашылықаралық жерге орналастыру жобаларын жасау қағидаларын әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-3-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-4) Қазақстан Республикасы табиғи жем-шөп алқаптарының ірі масштабты (1:1000 – 1:100 000) геоботаникалық іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-4-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-5) жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-5-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-6) жерге мониторинг жүргізу жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-6-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-7) электрондық жер-кадастрлық карталарды жасау жөніндегі нұсқаулықты әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-7-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-8) жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу және жылжымайтын мүлікті мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау саласындағы қызметті мемлекеттік реттеуді және бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органмен бірлесіп, жылжымайтын мүліктің бірыңғай мемлекеттік кадастрының ақпараттық жүйесін жүргізу және пайдалану тәртібін әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-8-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі) 4-8-тармақша жаңа редакцияда жазылды ҚР 05.04.2023 № 221-VII Заңына сәйкес (02.01.2023 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 01.07.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-9) цифрлық ауыл шаруашылығы карталарын жасау кезіндегі фотограмметриялық жұмыстар жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-9-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-10) жерге орналастыру, жерді мемлекеттік есепке алу және жер кадастры мақсаттары үшін 1:10 000, 1:25 000 және 1:50 000 масштабтарында цифрлық ауыл шаруашылығы карталарын жасау үшін аэрофотосуреттер шифрын ашу жөніндегі әдістеме мен шартты белгілерді әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-10-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-11) электрондық топырақ карталарын жасау жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-11-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-12) топырақты бонитирлеуді жүргізу әдістемесін әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-12-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-13) электрондық геоботаникалық карталар жасау жөніндегі әдістемені әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-13-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
4-14) жер пайдалану құқығын иеліктен шығарған кезде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін уақытша өтеулі жер пайдалану (жалға алу) шартын қайта ресімдеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 4-14-тармақшамен толықтырылды ҚР 30.06.2021 жылғы № 59-VII Заңына сәйкес (өзгерту 01.01.2022 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
5) жерді пайдалану мен қорғау мәселелерін қозғайтын, республикалық маңызы бар жобалар мен схемаларға сараптама жүргізу;
5-тармақша өзгертілді ҚР 03.07.2013 жылғы № 124-V Заңымен ( 13.06.2013 ж. редакцияны қараңыз) (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 05.07.2013 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды.
6) орталық және жергілікті атқарушы органдармен жер қатынастарын реттеу мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасау;
7-1) тармақша алынып тасталды (ескертуді қараңыз)
1-тармақ 7-1-тармақшамен толықтырылды ҚР 13.06.2013 жылғы № 102-V Заңына сәйкес (алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 14.06.2013 жылғы „Егемен Қазақстан„ Республикалық газетінде жарияланды 7-1-тармақша алынып тасталды ҚР 29.12.2014 жылғы № 269-V Заңымен (07.11.2014 ж. редакцияны қараңыз) (өзгерту қолданысқа енгізіледі 01.01.2015 жылдан бастап)
7-2) өтініштің, келісуші мемлекеттік органдар және өзге де ұйымдар қорытындысының, жер учаскесін таңдау актісінің, жер учаскесін бөліп беру схемасының және жер-кадастрлық жоспардың нысандарын әзірлеу және бекіту;
1-тармақ 7-2-тармақшамен толықтырылды ҚР 02.07.2014 жылғы № 225-V Заңына сәйкес (өзгерту қолданысқа енгізіледі 01.01.2015 жылдан бастап) 7-2-тармақша жаңа редакцияда жазылды ҚР 05.04.2023 № 221-VII Заңына сәйкес (02.01.2023 ж. редакцияны қараңыз)(өзгерту 01.07.2023 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі)
Полная версия
